Όπως θα παρατηρήσατε όσοι κι όσες πήγατε πρωτοχρονιάτικα και πήρατε το 83ο τεύχος του περιοδικού μας, η ύλη του κινείται και πάλι στις γνωστές αισιόδοξες κατευθύνσεις: πόλεμος, δελτία τροφίμων, πολιτικές διαχείρισης των απόρων, οι μετανάστες ως πηγή εισροής χρήματος στον κρατικό κορβανά κλπ. Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια.
Ανάμεσα στη γιορτινή θεματολογία μας φιγουράρει κι ένα κείμενο, εκ πρώτης όψεως ξεκούδουνο: έχει τίτλο «Ένα αστέρι γεννιέται» και αντικείμενο τη γέννηση των αυτόνομων στα νότια Βαλκάνια μέσα στο πρώτο μισό της μακράς δεκαετίας του 1990. Πώς κι έτσι;
Ε, μέρες που ’ναι θυμηθήκαμε ότι η κατάσταση δεν έχει σταματήσει να ’ναι φρικτή, από τότε που οι παλαιότερες των πολιτικών μας αναμνήσεών μας επιτρέπουν να έχουμε γνώμη. Και θυμηθήκαμε ακόμη, ότι η αυτονομία, σε όποιον χώρο και χρόνο του καπιταλιστικού πλανήτη αναδύθηκε, γεννιόταν καθώς διαφόρων ειδών αδιέξοδα πύκνωναν και πύκνωναν, μέχρι να προκαλέσουν ασφυξία σ’ όσους κι όσες δε χωρούσαν, λόγω φύσης ή λόγω θέσης, ή εξαιτίας και των δύο, στις προτεραιότητες της εποχής.
Και μιας κι από αδιέξοδα η εποχή μας άλλο τίποτα, οδηγηθήκαμε να σκαλίζουμε το παρελθόν. Καθόλου δεν ξαφνιαστήκαμε. Είδαμε ότι οι ιδέες που πρότεινε και οι πρακτικές που ακολούθησε ένα τμήμα της εργατικής τάξης σ’ αυτό το άκρο της βαλκανικής γεννήθηκαν ως προσπάθεια διεξόδου από την ασφυξία που έφερνε μαζί της η δεκαετία του 1990. Από μεριάς μας, ονομάζουμε αυτήν την κίνηση αυτονομία. Και, μέσα από μια σειρά κειμένων, με πρώτο αυτό που περιλαμβάνεται στο τρέχον τεύχος (το τεύχος 83), θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε τη γενεαλογία της. Θα προσπαθήσουμε δηλαδή να αφηγηθούμε μια ιστορία των αυτόνομων, όπως την έχουμε καταλάβει ως τα τώρα, ελπίζοντας να μας γίνει σαφές με ποιο τρόπο η πιο πρόσφατη μορφή που έχουμε πάρει, οφείλει την ύπαρξή της σε συγκεκριμένα επεισόδια της κοινωνικής και της κρατικής κίνησης. Και θα κοιτάξουμε αυτή την ιστορία να τη χωρέσουμε, όσο αυτό είναι εφικτό, μέσ’ στις σελίδες του περιοδικού μας, ακολουθώντας μια κατά το δυνατόν χρονολογική προσέγγιση.
Οπότε στα επόμενα τεύχη του περιοδικού θα ασχολούμαστε και μ’ αυτό. Αλλά, αυτή μας η ασχολία δε θα μείνει μόνον εκεί. Παράλληλα, τα όσα θα προκύπτουν σκεφτόμαστε να τα εκθέσουμε και προφορικά σε όσους κι όσες κρίνουν ότι μπορεί μ’ αυτόν τον τρόπο να βοηθηθούν. Σκεφτόμαστε, με άλλα λόγια, να διοργανώσουμε έναν κύκλο συζητήσεων που θα καταδύεται σ’ αυτήν την ιστορία, για να προσπαθήσει να εξηγήσει τους αυτόνομους ως προϊόν των καιρών και των αναγκών. Δηλαδή να εξηγήσει τη γέννηση της αυτονομίας, έτσι όπως εννοούμε την αυτονομία σήμερα, ιστορικά. Λέμε «τη γέννηση» της αυτονομίας και στην πραγματικότητα εννοούμε το «φτιάξιμο» της αυτονομίας, ακριβώς επειδή έχουμε κατά νου την αυτονομία ως διαδικασία που συμβαίνει, όχι μια κι έξω, αλλά ξανά και ξανά.
Αλλά αυτά αφορούν το κοντινό μέλλον. Στα του άμεσου παρόντος, μπορείτε να πάρετε μια ιδέα διαβάζοντας στο τεύχος 83 το πρώτο μέρος αυτής της σειράς. Θα δείτε μέσα σε ποια εποχή και με ποιον τρόπο φτιάχτηκε το σώμα ιδεών και πρακτικών που τώρα πια ονομάζουμε αυτονομία. Το μενού έχει: κυβέρνηση εθνικής ενότητας, επέλαση του lifestyle, ρατσιστικά αμόκ, έναρξη του Τέταρτου Παγκοσμίου Πολέμου και ελληνική συμμετοχή στο διακρατικό πλάκωμα. Και ταυτόχρονα θα δείτε την εμφάνιση ιδεών και οργανωτικών μεθόδων, εκ μέρους ενός τμήματος του αντιεξουσιαστικού χώρου, ως ανάγκη διανοητικής και πολιτικής επιβίωσης.
Για να σας δώσουμε να καταλάβετε καλύτερα αυτό που εννοούμε, σκανάραμε κι ανεβάσαμε σε ψηφιακή μορφή (κλικ εδώ) ένα πολύ χαρακτηριστικό προϊόν της εποχής. Είναι η μπροσούρα με την οποία η συνέλευση Απόγονοι των Βανδάλων έκανε δημόσια γνωστή την αυτοδιάλυσή της και ταυτόχρονα παρέθετε κι αξιολογούσε τα πεπραγμένα της. Η εποχή ήταν το μακρινό πια 1996. Τα όσα γράφονται εκεί παρέχουν μια κάτοψη της περιόδου για την οποία σκοπεύουμε να μιλήσουμε. Παράλληλα, σκιαγραφούν νέες οργανωτικές και πολιτικές δυνατότητες, μπλεγμένες με τις αντίστοιχες αδυναμίες. Όσοι μπείτε στον κόπο να τη διαβάσετε θα πάρετε μια καλή γεύση των όσων εξιστορούμε.
Κατά τα άλλα, πού πήγαμε και τα θυμηθήκαμε όλα αυτά;
Θα φταίει μάλλον που όσο περνάει ο καιρός το καταλαβαίνουμε καλύτερα: τα όσα έγιναν στο πριν, έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα το τώρα. Δηλαδή το μέλλον δεν έρχεται ποτέ από μόνο του· κουβαλάει πάντα κάτι απ’ τις ουλές του παρελθόντος.
Υ.Γ. Είπαμε ότι η προσπάθειά μας δε θα είναι μόνο γραπτή, αλλά θα πάει παρέα μ’ έναν κύκλο συζητήσεων, που θα ξεκινήσει μέσα στο Γενάρη και θα προχωράει τμηματικά. Όσοι κι όσες νομίζουν ότι έχουν κάπως να ωφεληθούν από τη συμμετοχή τους σε τέτοιες συζητήσεις μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή στα γνωστά μέρη και στους γνωστούς ανθρώπους.