1. Viral σαβουροειδήσεις με νόημα
Τον τελευταίο καιρό, μια είδηση βγαλμένη απ’ την καρδιά των «ειδήσεων» του Yahoo News έγινε viral στο ελληνικό ίντερνετ. Τίτλος: «Δανία: Εξολοθρεύουν 15 εκατ. μινκ – Μεταδίδουν μεταλλαγμένο κορονοϊό σε ανθρώπους». Βίντεο με μινκ αντικατέστησαν τα βίντεο με γατάκια που γεμίζουν υπό κανονικές συνθήκες το facebook. Η πρωθυπουργός της Δανίας είπε ότι ο μεταλλαγμένος κορονοϊός των μινκ δημιουργεί τον κίνδυνο «το μελλοντικό εμβόλιο να μη λειτουργήσει όπως πρέπει – είναι απαραίτητο να σφαγιαστούν όλα».[1]
Τρόμος!
Ο ιός μεταλλάσσεται!
Κι αυτή τη φορά δεν έχει νυχτερίδες, αλλά μινκ!
Και δε θα πιάνει το εμβόλιο!
Που δεν έχει βγει ακόμα, αλλά αυτό δεν έχει σημασία!
Όπως καταλαβαίνετε, η πρώτη μας σκέψη ήταν να εντάξουμε τη συγκεκριμένη είδηση στην κατηγορία «ενοχλητικές τρολ μπαρούφες που γεμίζουν το ίντερνετ με τρομοκρατία για τον ιό». Σιγά-σιγά όμως, άρχισαν να προκύπτουν διάφορες ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Όπως για παράδειγμα, ότι, «η Δανία αποτελεί το μεγαλύτερο εξαγωγέα γούνας βιζόν στον κόσμο, παράγοντας περίπου 17 εκατομμύρια γούνας ετησίως και καταλαμβάνοντας το 40% της παγκόσμιας παραγωγής και εμπορευματοποίησης του ζώου. Οι 1.500 φάρμες που απαρτίζουν τη βιομηχανία γούνας βιζόν στη χώρα, αποτελούν βασικό πυλώνα της δανικής οικονομίας με εξαγωγές κυρίως στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ. Οι εκτροφείς εκτιμούν ότι η ολική θανάτωσή του ζώου θα σημάνει το τέλος της βιομηχανίας στη χώρα».[2]
Μαθαίνουμε λοιπόν ότι το μινκ δεν είναι ζώο, αλλά η πρώτη ύλη μιας μεγάλης βιομηχανίας· ότι η Δανία δεν είναι μια τυχαία χώρα με μινκ, αλλά ο μεγαλύτερος εξαγωγέας γούνας στον κόσμο· και ότι ο βασικός της πελάτης ήταν η Κίνα. Και κάπου εδώ σταματάμε να είμαστε στη σφαίρα των βίντεο με ζωάκια στο facebook και μπαίνουμε στη σφαίρα της καπιταλιστικής κρίσης.
Η κρίση στον κλάδο της γούνας είναι τυπικό παράδειγμα της γενικότερης καπιταλιστικής κρίσης. Οι τιμές είχαν πέσει τα τελευταία εφτά χρόνια από τα 59 στα 19 ευρώ το τομάρι.[3] Η κρίση δηλαδή ούτε ξεκίνησε με το κινεζικό λοκντάουν ούτε αφορά μόνο τη Δανία. Παγκοσμίως, η αγορά γούνας που εκτινάχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70, βρίσκεται εδώ και αρκετά χρόνια σε ελεύθερη πτώση. Οι τιμές έχουν φτάσει στο κατώτατο σημείο τους, τα εκτροφεία και οι μονάδες επεξεργασίας γούνας κλείνουν. Η πολωνική βιομηχανία γούνας, για παράδειγμα, «βιώνει τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία της», παρουσιάζοντας πτώση τζίρου 43% τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ήδη, πέρυσι, οι τιμές πώλησης των γουναρικών ήταν χαμηλότερες απ’ το κόστος παραγωγής τους. Οι γούνες των προηγούμενων ετών «μένουν απούλητες, κάθονται στις αποθήκες και χάνουν αξία».[4] Για να το πούμε με καπιταλιστικούς όρους, η πολωνική αλλά και η παγκόσμια βιομηχανία γούνας είχε πλεονάζουσες παραγωγικές δυνατότητες.
2. Το ελληνικό κράτος δεν έχει μόνο τουρισμό
Το ξέρατε; Το ελληνικό κράτος δεν είναι και τελείως «προκαπιταλιστικό» και «παρασιτικό», όπως επιμένει να ισχυρίζεται η ελληνική αριστερά. Αντιθέτως μάλιστα, έχει κάμποσες βιομηχανίες. Μία, διόλου αμελητέα, είναι και η βιομηχανία γούνας. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η ελληνική γουνοποιία παρήγαγε η ίδια το 1,25% της παγκόσμιας παραγωγής δερμάτων, επεξεργαζόταν το 12% της παγκόσμιας παραγωγής και τελικά πουλούσε το 30% των προϊόντων γούνας παγκοσμίως. Μάλιστα πρόκειται για μια κατεξοχήν εξαγωγική βιομηχανία, αφού εξάγει το 98,5% των προϊόντων της, συνεισφέροντας στο 6% των εξαγωγών της χώρας.[5] Καθόλου άσχημα, ε;
Και όλη αυτή η παραγωγή είναι μαζεμένη σε δύο περιοχές, την Κοζάνη και την Καστοριά. Η Καστοριά συγκεκριμένα συγκεντρώνει το 70% της εγχώριας γουνοποιητικής δραστηριότητας. Ο κλάδος της γούνας αποτελούσε κάποτε από μόνος του το 60,25% του ΑΕΠ της Καστοριάς, η οικονομική ζωή της οποία γυρνάει εξ ολοκλήρου γύρω από τη γουνοποιία. Τόσο που ο δήμος Καστοριάς μέσα στη δεκαετία του 2000 αδελφοποιήθηκε με δύο πόλεις, το Κίεβο της Ουκρανίας και τη Χαϊνίνγκ της Κίνας, δύο πόλεις-κέντρα της παγκόσμιας αγοράς γούνας. Η αδελφοποίηση «σχεδιάστηκε απ’ τους τοπικούς παράγοντες διότι στη χώρα της Κίνας έχει μεταφερθεί το 40% της παγκόσμιας αγοράς γούνας». Μετά την αδελφοποίηση και τις συμφωνίες που τη συνόδεψαν, οι καστοριανοί γουνοπαραγωγοί άνοιξαν καταστήματα και επιχειρήσεις στην Ουκρανία και την Κίνα, αποδεικνύοντας ότι η ελληνική βιομηχανία γούνας ήταν μια κανονικότατη καπιταλιστική βιομηχανία με τα όλα της και δεν είχε να επιδείξει μόνο τις γούνες που φορούσαν οι βορειοελλαδίτες τράπερς.
Φυσικά, η ελληνική γουνοποιία δε γλίτωσε απ’ την κρίση του κλάδου παγκοσμίως. Πέρυσι το Νοέμβριο, λίγες βδομάδες προτού Αμερική και Κίνα συζητήσουν για μια ακόμα φορά τους μεταξύ τους δασμούς δίχως να βγάλουν άκρη, και κάνα δίμηνο προτού οι κινέζοι ειδικοί ανακαλύψουν το μυστηριώδη ιό να ίπταται πάνω απ’ τις πλεονάζουσες παραγωγικές δυνατότητες της Γουχάν, η ελληνική γουνοποιία είχε κι αυτή κάτι παραγωγικές δυνατότητες που αντιμετώπιζαν κάτι μεγάλα ζητηματάκια. Με τα λόγια των οικονομοειδικών:
Από το 2016 μέχρι σήμερα εκτιμάται ότι έχει χαθεί ποσοστό 80% των παλαιότερων άμεσων και έμμεσων πωλήσεων ελληνικής γούνας. Το πολεμικό κλίμα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η μεγάλη υποτίμηση του ρουβλίου και ο φορολογικός-δασμολογικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ, Ε.Ε. και Κίνας έχουν πλήξει σε παγκόσμιο επίπεδο τις πωλήσεις γούνας.[6]
Ο πόλεμος στην Ουκρανία διέλυσε τόσο την ουκρανική αγορά, που η αδελφοποίηση με το Κίεβο δεν ήταν πια αρκετή για να σώσει τις ελληνικές εξαγωγές γούνας στην Ουκρανία. Από την άλλη, η Ρωσία απέδειξε ότι το να έχεις δικό σου νόμισμα και να έχεις έλεγχο πάνω στην αξία του αποτελεί πάντα ένα μεγάλο όπλο. Υποτιμώντας το ρούβλι, έκανε πιο ανταγωνιστικές τις εξαγωγές της, ακριβαίνοντας παράλληλα τις εισαγωγές της. Μεταξύ άλλων εισαγωγών, λοιπόν, οι ελληνικές γούνες έγιναν αυτοστιγμεί πανάκριβες για τα δεδομένα της ρωσικής αγοράς, οπότε οι πωλήσεις έπεσαν. Τέλος, στα πλαίσια του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου, δασμοί άρχισαν να επιβάλλονται εναντίον όλων, επηρεάζοντας προφανώς και τα γουναρικά της Καστοριάς και της Κοζάνης. Η ελληνική γουνοποιία λοιπόν βρισκόταν σε κρίση πολύ πριν τον κορονοϊό. Το 2019 «ακόμη και με τα προ Covid-19 δεδομένα ήταν μία από τις μέτριες προς κακές χρονιές για τον κλάδο, με νέα πτώση των εξαγωγών», όπως έλεγε ο πρόεδρος των ελλήνων γουνοποιών.[7]
3. Κορονοϊός: Η Κίνα προκαλεί ντόμινο
Έπειτα που οι κινέζοι ειδικοί ανακάλυψαν το μυστηριώδη ιό και αποφάσισαν να παγώσουν την οικονομική ζωή της χώρας, οι εξελίξεις υπήρξαν ραγδαίες. Οι κινεζικές εισαγωγές καταβαραθρώθηκαν, πράγμα που επηρέασε την καπιταλιστική παραγωγή ολόκληρου του πλανήτη. Μια σταγόνα κάπου μέσα σ’ αυτόν τον ωκεανό της παγκόσμιας καπιταλιστικής παραγωγής βρισκόταν και ο κλάδος της γουνοποιίας.
Η Δανία για παράδειγμα εξήγαγε στην Κίνα το 90% των προϊόντων γούνας που παρήγαγε, και το κινεζικό λοκντάουν της άνοιξης έδωσε το χαριστικό χτύπημα στην ήδη ασθμαίνουσα βιομηχανία της.[8]
Το ίδιο συνέβη και στην ελληνική περίπτωση. Όπως δήλωνε από τον Φεβρουάριο του 2020 ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς, προτού ο κορονοϊός επισκεφτεί και τα μέρη μας:
Πρώτον ακυρώθηκε η πολύ μεγάλη έκθεση γούνας που γινόταν στο Χονγκ Κονγκ κάθε χρόνο, που είναι ένα απ’ τα τρία μεγαλύτερα εκθεσιακά γεγονότα κάθε χρόνο: Χονγκ Κονγκ, Μιλάνο, Καστοριά. […] Το 90% των ζώων που εκτρέφαμε το αγόραζαν μέσω δημοπρασιών οι Κινέζοι. Αυτό το 90% τώρα θα μείνει απούλητο».[9]
Το πάγωμα της κινεζικής οικονομίας που ανάγκασε τα υπόλοιπα κράτη του πλανήτη να υιοθετήσουν κι αυτά τη ρητορική του ιού και να κλείσουν τις οικονομίες τους, είχε ως αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθεί «καμία άλλη Έκθεση γούνας παγκοσμίως, ενώ επίσης ακυρώθηκε η πλειονότητα των δημοπρασιών γουνοδερμάτων -ή έγιναν ηλεκτρονικά με μειωμένη συμμετοχή και απήχηση- και συνολικά ο κλάδος της γουνοποιίας διεθνώς δέχεται ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα από κάθε άλλον παραγωγικό κλάδο».[10]
4. Λοκντάουν και Επιδοτήσεις
Η κρίση του κλάδου της γούνας αντιμετωπίστηκε με διάφορους τρόπους από το κάθε κράτος ξεχωριστά. Ένας απ’ τους τρόπους που βρέθηκαν για να προστατευθεί η βιομηχανία γούνας του κάθε κράτους έναντι των ανταγωνιστών της ήταν και η ανακάλυψη γριπιασμένων μεταλλαγμένων μινκ. Η οποία μπορεί να έγινε βάιραλ τώρα που οι Δανοί σκέφτηκαν να σκοτώσουν δεκαπέντε εκατομμύρια απ’ τα συμπαθή ζωάκια, αλλά δεν είναι δική τους ιδέα.
Από τον Απρίλη και μετά η Δανία ήταν η 6η χώρα, μετά την Ολλανδία, την Ισπανία, τη Σουηδία, την Ιταλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, που εντόπισε γριπιασμένα μινκ, απλά ήταν η πρώτη που αποφάσισε να τα σκοτώσει όλα και όχι μόνο τα δήθεν γριπιασμένα.[11] Περιέργως, η απόφαση της κυβέρνησης της Δανίας δε συνάντησε αντιδράσεις από τους Δανούς εκτροφείς μινκ· το αντίθετο. Όπως δήλωνε ο Πρόεδρος της Δανικής Ομοσπονδίας Εκτροφέων Μινκ, «Η κυβέρνηση πήρε μια δύσκολη απόφαση, αλλά την υποστηρίζουμε απόλυτα. Η ανθρώπινη υγεία προηγείται». Ξεχειλίζει κοινωνική ευθύνη ο πρόεδρας ε;
Μπορεί να φταίει που οι εκτροφείς «θα λάβουν αποζημιώσεις τόσο για την απώλεια των ζώων τους, όσο και για την απώλεια των κερδών που υπολόγιζαν να αποκομίσουν αυτή την περίοδο. Η μεγάλη αποζημίωση «έχει προκαλέσει δημόσιες αντιδράσεις σε μια τέτοια περίοδο οικονομικής δυσχέρειας για όλη την κοινωνία».[12] Εικάζουμε ότι οι «δημόσιες αντιδράσεις» είναι οι ανταγωνιστές της δανέζικης γουνοποιίας, είτε αυτοί είναι η διεθνής γουνοποιία είτε είναι τα υπόλοιπα αφεντικά της Δανίας που ασχολούνται με άλλους κλάδους. Κι ότι είναι αυτοί οι ανταγωνιστές που έθεσαν το ζήτημα αν υπάρχει το κατάλληλο νομικό καθεστώς για τη θανάτωση των μινκ. «Ακόμα», όμως, «και αν δεν υπάρχει η νομική βάση, οι κτηνοτρόφοι μινκ δεν πρέπει να φοβούνται το μπόνους τους», καθησυχάζουν οι αρμόδιοι φορείς του δανέζικου κράτους.[13]
Το κράτος της Δανίας λοιπόν αποφάσισε μονομερώς, όπως κάνουν τώρα τελευταία όλα τα κράτη, να επιδοτήσει την καταρρέουσα βιομηχανία γούνας του, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τα γριπιασμένα μινκ. Το ίδιο ακριβώς έκανε και η Ολλανδία, και φανταζόμαστε και όλοι οι υπόλοιποι που ανακάλυψαν γριπιασμένα μινκ. Εκτός όμως από τις αποζημιώσεις, επέβαλλε και λοκντάουν αρχίζοντας προφανώς από τις περιοχές όπου βρίσκονταν οι φάρμες με τα γριπιασμένα μινκ (δηλαδή απ’ τη Βόρεια Γιουτλάνδη σε περίπτωση που αναρωτιόσασταν).[14]
Όταν ξεκίνησε να γράφεται αυτό το κείμενο τα ελληνικά μινκ δεν είχαν γριπιάσει ακόμα, αλλά έτσι κι αλλιώς το γύρω-γύρω δε διέφερε και πολύ. Η Καστοριά και η Κοζάνη, το κέντρο δηλαδή της βιομηχανίας γούνας της χώρας, ήταν οι πρώτες περιοχές που «κοκκίνισαν» σύμφωνα με τους ειδικούς μας και τους επιβλήθηκε λοκντάουν πριν επιβληθεί στην υπόλοιπη χώρα. 15 Οκτωβρίου στην Κοζάνη, 21 Οκτωβρίου στην Καστοριά. Αυτό είχε τις εξής συνέπειες:
Πρώτον, «ακυρώθηκε το προγραμματισμένο για τον Νοέμβριο Fur Fair Festival του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς, για το οποίο υπήρχε η ελπίδα να δώσει μια μικρή έστω ανάσα στον κλάδο της ελληνικής γουνοποιίας, που βιώνει φέτος τη χειρότερη χρονιά στην ιστορία της, με σχεδόν μηδενικές πωλήσεις-εξαγωγές».[15] Φυσικά, καμιά ελπίδα δεν υπήρχε να δώσει ανάσα στον κλάδο, αφού όλοι ήξεραν ότι έτσι κι αλλιώς δε θα ερχόταν κανείς λόγω της κρίσης, των ταξιδιωτικών περιορισμών που είχαν επιβληθεί παγκοσμίως, και βασικά γιατί κανείς δε μπορεί ή δε θέλει να αγοράσει γούνες.
Δεύτερον, το ελληνικό κράτος δε θα αφήσει απροστάτευτη τη βιομηχανία γούνας του. Ήδη έχει αποφασιστεί ότι «η πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου θα ενταχθεί στο πρόγραμμα μη επιστρεπτέας στήριξης της ρευστότητας των τοπικών επιχειρήσεων όπου προβλέπεται χρηματοδότηση από 5.000 έως 40.000 ευρώ».[16] Η πρώτη ενίσχυση για τον κλάδο των εκτροφέων γουνοφόρων ζώων που ανακοίνωσε ο αρμόδιος Υπουργός, Μ. Βορίδης φτάνει τα 3 εκατομμύρια ευρώ και βλέπουμε.[17]
Τρίτον, οι πλεονάζουσες παραγωγικές δυνατότητες των νομών Καστοριάς και Κοζάνης, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και οι 6.000 εργάτες που απασχολούνται στη γουνοποιία της Καστοριάς, μπήκαν σε καραντίνα! Και μάλιστα Νοέμβρη μήνα, δηλαδή ακριβώς την περίοδο επεξεργασίας της γούνας, την περίοδο δηλαδή που τα μινκ θα σκοτώνονταν ούτως ή άλλως για να μετατραπούν σε γούνες που θα μείνουν απούλητες! Δηλαδή, αντί να τους πουν ότι η δουλειά πάει κατά διαόλου και απολύονται, με ό,τι θα συνεπαγόταν αυτό, τους είπαν ότι ο νομός που κατοικούν έχει «υψηλό ιϊκό φορτίο» και άρα θα πρέπει να κλειστούν σπίτι και να ζουν με επιδόματα χωρίς να πληρώνονται από τα αφεντικά τους. Mission accomplished.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, τα ελληνικά μινκ γρίπιασαν κι αυτά. Πρώτα βρέθηκαν δέκα κρούσματα σε εργάτες στη βιομηχανία γούνας της Καστοριάς και έπειτα και σε μινκ της Κοζάνης.[18] Το πώς θα συνεχιστεί η κορονοδιαχείριση της βιομηχανίας γούνας που πάει άπατη μένει να φανεί.
Είτε όμως γριπιάζονται τα μινκ είτε όχι, το βασικό είναι ότι οι περιοχές όπου δραστηριοποιούνταν βιομηχανίες γούνας τέθηκαν παγκοσμίως σε καραντίνα, έστειλαν τους εργάτες τους σπίτι με επιδόματα γλυτώνοντας τους μισθούς τους αλλά και τη δυσαρέσκειά τους, και διεκδίκησαν αυθαίρετα κονδύλια από το κράτος τους. Το λοκντάουν που τους επιβλήθηκε, όπως και στην περίπτωση της βιομηχανίας χάλυβα της Κίνας, αποτέλεσε μια οργανωμένη καταστροφή πλεονάζουσων παραγωγικών δυνατοτήτων.
Αν αναλογιστούμε ότι το παράδειγμα της βιομηχανίας γούνας ισχύει και για δεκάδες άλλους κλάδους του παγκόσμιου καπιταλισμού που βρίσκονται σε κρίση, κι ότι το κλείσιμο «λόγω κορονοϊού» χρησιμοποιείται από τα κράτη προσπαθώντας να καταστρέψει οργανωμένα αυτές τις πλεονάζουσες παραγωγικές δυνατότητες που δε μπορούν να πουληθούν, τότε ίσως και να αρχίζουμε να αποκτούμε μια εικόνα του τι διάολο συμβαίνει σ’ αυτόν τον ρημάδη τον καπιταλιστικό κόσμο.
Και δυστυχώς για μας, αυτό που συμβαίνει είναι πολύ χειρότερο απ’ ό,τι θα ήταν μια επίθεση μεταλλαγμένων μινκ.
Τουλάχιστον τότε θα αποτελούσαμε καλή πρώτη ύλη για ταινία.
Φυσικά δεν είναι μόνο οι γούνες
Η βιομηχανία γούνας μπορεί να είναι το βαρύ πυροβολικό της Καστοριάς, αλλά η Κοζάνη έχει μια ακόμα μεγαλύτερη βιομηχανία, τη ΔΕΗ, δηλαδή με άλλα λόγια τη βιομηχανία λιγνίτη, η οποία συμμετέχει με ποσοστό 45% στο ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας. Ο λιγνίτης μαστίζεται κι αυτός από την κρίση, ενώ παγκοσμίως η στροφή προς την απολιγνιτοποίηση και τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας (η οποία δυστυχώς δε χωράει στο παρόν κείμενο – το κρατάμε χρωστούμενο για το μέλλον) έχει οδηγήσει το λιγνίτη στην κατάρρευση. Το πράγμα δεν περνούσε καθόλου απαρατήρητο από τα ντόπια αφεντικά. Ο Οκτώβρης του 2019 τα βρήκε να συζητούν μαζί με όλο το πολιτικό προσωπικό της δυτικής Μακεδονίας για το, όχι και πολύ λαμπρό, μέλλον που τους περίμενε.
Στις 4 Οκτώβρη του 2019 μια μαραθώνια συνεδρίαση έλαβε χώρα σε κάποια απ’ τις δημοτικές αίθουσες της Μακεδονίας. Είχε τον τίτλο «Περιφερειακό Συμβούλιο» κι αφορούσε την περιφέρεια της δυτικής Μακεδονίας (που αν δεν το ξέρατε απαρτίζεται από τους νομούς Καστοριάς, Κοζάνης, Γρεβενών και Φλώρινας). Το Συμβούλιο είχε αύρα έκτακτης ανάγκης: γραβατωμένοι φορείς όλων των ειδών – βουλευτές, δήμαρχοι, εκπρόσωποι της ΔΕΗ, πανεπιστημιακοί, εκπρόσωποι σωματείων ήταν όλοι τους εκεί. Η τηλεοπτική κάλυψη υπονοούσε ότι η συζήτηση ήταν σοβαρή. Το θέμα της συζήτησης ήταν οι αλλαγές στον ενεργειακό χάρτη και βασικά η τροχιά απολιγνιτοποίησης στην οποία έχει μπει το ελληνικό κράτος. Για τις ντόπιες οικονομίες, απολιγνιτοποίηση σημαίνει κλείσιμο των λιγνιτωρυχείων της περιοχής, υπολειτουργία των εργοστασίων της ΔΕΗ κι άρα θανάσιμο χτύπημα στην τοπική οικονομική δραστηριότητα. Όπως επισημάνθηκε ήδη από την πρώτη τοποθέτηση της προεδρεύουσας του συμβουλίου το όλο πράγμα γινόταν πιο ζοφερό αν κανείς αναλογιζόταν ότι η οικονομική κρίση που μάστιζε την περιοχή είχε κι ένα δεύτερο ποδάρι που άκουγε στο όνομα «ελεύθερη πτώση των πωλήσεων γούνας».
Πίσω στη συζήτηση: τοποθετήσεις επί τοποθετήσεων, αντεγκλήσεις και κομματικά τζαρτζαρίσματα το σύνολο επτά ώρες παρακαλούμε. Η γενική γραμμή ήταν ότι η οικονομική χασούρα που έχει ήδη αρχίσει να δείχνει τα αποτελέσματά της θα αποτελείωνε τις τοπικές οικονομίες. Όλοι ζήταγαν ενίσχυση από το κεντρικό κράτος κι όλοι έψαχναν να βρουν τον τρόπο με τον οποίο αυτή η ενίσχυση θα τους έφερνε στα ίσα. Στο τέλος της συζήτησης ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργος Κασαπίδης, ξεκαθάρισε τη γραμμή που έπρεπε να ακολουθήσει η περιφέρεια της δυτικής Μακεδονίας απέναντι στο κεντρικό κράτος[19]
περιφερειάρχης: «Θεωρώ ότι συμφωνούμε. […] Να ζητήσουμε τώρα που όντως όλη η Ευρώπη ψάχνεται, τώρα που υπάρχει μια ανησυχία και κεντρικά τι θα κάνουμε για την κεντρική Μακεδονία και τώρα που ανοίγουν όλα τα fora στην Ευρώπη να πάμε να διεκδικήσουμε μ’ ένα σχέδιο».
[…]
ράντομ περιφερειακός σύμβουλος: «Τα ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας που έχουν λιγνίτη, ξέρεις τι ζητάνε από τη Μέρκελ; 60 δις ζητάνε…
περιφερειάρχης: «Να συμφωνήσουμε σε μία παραδοχή; Να κηρύξουμε την περιφέρειά μας, περιφέρεια εκτάκτου ανάγκης; [Να πούμε] ότι είμαστε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης κι [ότι] έτσι πρέπει να μας αντιμετωπίσουν, ώστε το αδύνατο να γίνει δυνατό. Αν πάμε με συμβατικό τρόπο να διεκδικήσουμε αυτά που μας έδιναν ως τώρα [συνεχίζει χωρίς ειρμό με γενικό νόημα δε θα καταφέρουμε τίποτα]. Οπότε [αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι], πρώτον, να κηρύξουμε την περιφέρεια σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης· και δεύτερον, όμως, [να κοιτάξουμε να δούμε] πώς θα την κηρύξεις; [Θα το κάνουμε] τεκμηριώνοντας ότι αυτά που θα χάσουμε αποτιμώνται σε τόσα δισεκατομμύρια ευρώ […]. Πώς θα το πούμε [ενν. καταφέρουμε] αυτό; [Θα το καταφέρουμε] με βάση αυτή την επιχειρηματολογία που λέει ότι εμείς έχουμε τρομοκρατηθεί με αυτό που ακούσαμε [εννοεί την απολιγνιτοποίηση], γιατί κινδυνεύει να καταρρεύσει η δυτική Μακεδονία, και κοινωνικά και οικονομικά, κι άρα κηρύσσουμε την περιφέρειά μας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και διεκδικούμε αυτά που θα μπορέσουν να την κρατήσουν όρθια.
Το πιάνετε καλοί μας σύντροφοι και συντρόφισσες; Ήδη από τον Οκτώβρη του 2019 η δυτική Μακεδονία είχε κοκκινίσει. Δεν είχε κοκκινίσει από τον κορονοϊό (τότε κανείς δεν είχε ακούσει για αυτόν), είχε κοκκινίσει από την καπιταλιστική κρίση. Ήταν αυτή η κρίση που σέρνονταν ήδη για χρόνια που βρισκόταν πίσω απ’ την έκτακτη σύγκληση του περιφερειακού συμβουλίου. Ήταν οι γούνες που δεν πουλιόντουσαν κι ο λιγνίτης που έπρεπε να δώσει τη θέση του σε άλλες μορφές ενέργειας που είχαν γονατίσει τον τοπικό καπιταλισμό και τα ντόπια αφεντικά. Κι ήταν για αυτό το λόγο, που ο περιφερειάρχης δυτικής Μακεδονίας αναγκαζόταν να προτείνει λύσεις «έκτακτης ανάγκης». Ήταν η αίσθηση του καπιταλιστικού αδιεξόδου, κι όχι κάποιος ιός, που οδηγούσε τον τοπικό άρχοντα να ζητήσει το lockdown, ως έσχατη γραμμή άμυνας, καθώς όλοι οι τρόποι κερδοφορίας που μέχρι τότε φάνταζαν αιώνιοι, κατέρρεαν ένας προς έναν. Αυτό το ακραίο αδιέξοδο μπορούσε να αντιμετωπιστεί μόνο με ακραίο τρόπο. Ο περιφερειάρχης έλεγε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» κι εννοούσε αυτό που σήμερα μάθαμε να ονομάζουμε lockdown. Η ακριβής λέξη του διαφεύγει, αλλά το νόημα παραμένει ολόιδιο. Το lockdown, ως τεχνικοπολιτική δυνατότητα των αφεντικών φάνταζε ακόμα αδύνατο. Απ’ ό,τι φάνηκε βέβαια τίποτα δεν είναι αδύνατο. Δυο μήνες μετά, ο «κορωνοϊός» χτυπούσε την Κίνα…
Είτε γριπιάσουν τα μινκ, είτε οι εργάτες, το ίδιο κάνει!
Οι κτηνοτροφικές μονάδες της Αμερικής θα σκοτώσουν και θα ξεφορτωθούν κάτι εκατοντάδες χιλιάδες γουρούνια.[20] Η επίσημη αιτιολογία δεν είναι ότι γρίπιασαν αυτά. Είναι ότι γρίπιασαν οι εργάτες που δούλευαν στα αντίστοιχα εργοστάσια. Κι ότι δε βρέθηκαν άλλοι εργάτες να τους αντικαταστήσουν. Κι ότι τα γουρούνια κόλλησαν στις κτηνοτροφικές μονάδες και δε μπορούσαν να μεταφερθούν στα εργοστάσια μεταποίησης. Οπότε μόνη λύση η ευθανασία των χοίρων, μας λένε.
Από μεριάς μας είμαστε βέβαιοι ότι αν το ψάξει κανείς θα βρει ότι κι οι κτηνοτροφικές μονάδες των ΗΠΑ περνούσαν κι αυτές τη δική τους κρίση κι ότι τα γουρούνια που θα θανατωθούν επρόκειτο να μείνουν απούλητα έτσι κι αλλιώς!
Κατά τ’ άλλα πρέπει να σημειώσουμε ότι η αναλογία γριπιασμένα μινκ-γριπιασμένοι εργάτες είναι πιο σημαντική απ’ όσο υπονοούμε εδώ. Έτσι αντιμετωπίζει ο καπιταλισμός όλα τα έμβια όντα, είτε πρόκειται για μινκ είτε για ανθρώπους. Έτσι βλέπει ο κόσμος του κεφαλαίου τον κόσμο των ζωντανών.
Για το κεφάλαιο τα μινκ δεν είναι ζώα, είναι πρώτη ύλη. Για το κεφάλαιο οι εργάτες δεν είναι άνθρωποι, είναι φορείς της εργατικής δύναμης. Την ίδια ακριβώς αντιμετώπιση που επιφυλάσσει ο καπιταλισμός στα μινκ όταν παύουν να είναι παραγωγικά, μπορεί να την επιφυλάξει και στους εργάτες του όταν η εργασία τους δε μπορεί να μετουσιωθεί σε κέρδος.
Το έχει ξανακάνει άλλωστε.
Την προηγούμενη φορά, η όλη διαδικασία ονομάστηκε Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και θάλαμοι αερίων.
Προς το παρόν κοιτάξτε γύρω σας. Θα δείτε το κλουβί. Θα δείτε και το μινκ.
Δηλαδή τώρα αυτοί είναι φίλοι των μινκ;
Στις 18 Οκτωβρίου, μέρα που ο Υπουργός Χούντας Νίκος Χαρδαλιάς ανακήρυξε ότι η Κοζάνη έφτανε στο «επίπεδο 4» και περνούσε σε καθεστώς lockdown, η Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία (ΠΦΠΟ) απηύθυνε ανοιχτή επιστολή στην οποία του ζητούσε να απαντήσει «εάν συνδέεται το lockdown της Κοζάνης με τις γουνοπαραγωγές επιχειρήσεις που λειτουργούν στην περιοχή. Και καλεί την κυβέρνηση να προχωρήσει αμέσως στη σταδιακή κατάργηση των εκτροφείων γουνοφόρων ζώων. Το τέλος για αυτόν τον κλάδο είναι προδιαγεγραμμένο παγκοσμίως, ανέφερε η ΠΦΠΟ και πρότεινε τη χάραξη μιας στρατηγικής ώστε να μπει τέλος στη γουνοπαραγωγή στη χώρα μας που θα συνοδεύεται από εναλλακτικές για τον συγκεκριμένο κλάδο».[21] Οι ελληνικές φιλοζωικές οργανώσεις λοιπόν βρήκαν καλή την ιδέα της Δανίας και έσπευσαν να την προτείνουν και στο ελληνικό κράτος.
Αλλά και έξω απ’ την Ελλάδα, με το που έσκασε η είδηση για τα μινκ της Δανίας, οι οργανώσεις Fur Free Alliance και VeGaia άρχισαν να «ζητούν το κλείσιμο των εκτροφείων μινκ σε όλο τον κόσμο ως πιθανών δεξαμενών COVID-19 και άλλων νέων ζωονόσων».[22]
Σε άλλο παράδειγμα, η Πολωνίδα φιλόζωη της Anima International που τσιτάραμε όταν μιλούσαμε για την Πολωνία, ελάχιστα αναφέρεται στην κακομεταχείριση των μινκ, ενώ αφιερώνει σελίδες επί σελίδων στην οικονομική κρίση της βιομηχανίας γούνας.[23]
Προφανώς όταν οι φιλοζωικές λένε «να κλείσουν τα εκτροφεία» σε μια τέτοια συνθήκη δε γίνεται να μην καταλαβαίνουν ότι αυτό δε γίνεται παρά μόνο με τη θανάτωση όλων αυτών των ζώων που υποτίθεται ότι αγαπούν και προστατεύουν. Στην πραγματικότητα όμως, το ζήτημα που καίει την ΠΦΠΟ και κάθε τέτοια οργάνωση δεν είναι η ευημερία των μινκ, αλλά οι εναλλακτικές που θα βρει το κράτος για να αντιμετωπίσει την «κρίση του κλάδου» και φυσικά τα συμφέροντα όλων εκείνων των αφεντικών που όλο και κάτι θα έχουν να κερδίσουν από την «κατάρρευση της βιομηχανίας γούνας». Που ξέρεις; Μπορεί να το γυρίσουν στην κατασκευή λινάτσας. Που κάνει και για στολές εκστρατείας και στολές φυλακής…
[1] Η είδηση κυκλοφόρησε παντού. Λέμε να ισορροπήσουμε ανάμεσα στο φάσμα «μπλογκ του κώλου» και «εφημερίδα», οπότε πάρτε αυτό ως πηγή: «Δανία: Εξολοθρεύουν 15 εκατ. μινκ – Μεταδίδουν μεταλλαγμένο κορονοϊό σε ανθρώπους», protagon.gr, 06/11/2020.
[2] «Δανία: 15 εκατομμύρια βιζόν θα θανατωθούν, ενώ «μπαίνει λουκέτο» στη Β. Δανία», Εφημερίδα των Συντακτών, 06/11/2020. Ο τονισμός δικός μας.
[3] «Danish Covid mink cull and future disease fears will kill fur trade, say farmers», The Guardian, 06/11/2020.
[4] Όλα αυτά στο B. Wiltowska, «The Polish Fur Industry in Crisis», animainternational.org, 08/04/2020.
[5] Όλα τα στοιχεία για την ελληνική γουνοποιία και τη σχέση της με το νομό Καστοριάς προέρχονται απ’ το Νακόπουλος Απόστολος, Η Οικονομική Δραστηριότητα του Νομού Καστοριάς, Πτυχιακή Εργασία στο ΤΕΙ Καλαμάτας, Μάρτιος 2005.
[6] «Το 2019 δεν ζέστανε την ελληνική γούνα», Ναυτεμπορική, 04/11/2019.
[7] «“Στον πάγο” ο κλάδος της ελληνικής γουνοποιίας», Ναυτεμπορική, 03/11/2020.
[8] «Danish Covid mink cull and future disease fears will kill fur trade, say farmers», The Guardian, 06/11/2020.
[9] «Ο Αποστόλης Τσούκας στην ΕΡΤ3 για τις επιπτώσεις του κορονοϊού στη γούνα», Ola Deka Kastoria, 17/02/20.
[10] «“Στον πάγο” ο κλάδος της ελληνικής γουνοποιίας», Ναυτεμπορική, 03/11/2020.
[11] Αναφέρεται μεταξύ άλλων τρελών στο άξιο-για-Πούλιτζερ άρθρο του Τ. Τέλλογλου με τον εκπληκτικό τίτλο «Σε καλή κατάσταση τα μινκ στις φάρμες της Βόρειας Ελλάδας», Η Καθημερινή, 10/11/2020.
[12] Όλα αυτά στο «Coronavirus could drive the last nail into the mink fur trade», cnn.com, 18/10/2020.
[13] «Δανία – μινκ: Η κυβέρνηση παρατείνει την προθεσμία για τα μπόνους γρήγορης θανάτωσης – Ποιες είναι οι αποζημιώσεις», Ola Deka Kastoria, 16/11/2020.
[14] «Coronavirus: Denmark imposes lockdowns amid mink covid fears», bbc.com, 06/11/2020.
[15] «“Στον πάγο” ο κλάδος της ελληνικής γουνοποιίας», Ναυτεμπορική, 03/11/2020.
[16] Ό.π.
[17] Τ. Σαραντής, «Ζητούν το κλείσιμο των εκτροφείων μινκ», Εφημερίδα των Συντακτών, 15/06/2020.
[18] «Κοροναϊός : Συναγερμός στην Καστοριά – Θετικοί 10 εργαζόμενοι σε φάρμες μινκ», Τα Νέα, 12/11/2020 και «Κορονοϊός: Θετικά όλα τα δείγματα των μινγκ στη φάρμα της Κοζάνης», tvxs.gr, 13/10/2020.
[19] Όλη η συζήτηση (που σημειωτέον ξεπερνάει τις επτά ώρες) είναι πεταμένη στο youtube, υπό τον τίτλο 2019-10-04 Περιφερειακό Συμβούλιο (αλλιώς τη βρίσκετε με copy paste εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=SlJ6MebDizE). Το απόσπασμα που βάλαμε περιλαμβάνεται ανάμεσα στο 6:54:00 και 7:03:00. Κάπου εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι στα άδυτα του youtube βυθίστηκαν οι ίδιοι σύντροφοι που είχαν παρακολουθήσει το σωρό με τους ρατσιστές για τις ανάγκες της εκδήλωσης «Ο Ρατσισμός ως Υλικό Συμφέρον». Χρησιμοποιώντας λοιπόν την απαράμιλλη τεχνογνωσία που απέκτησαν μελετώντας τους ρατσιστές της ελληνικής επαρχίας να μιλάνε για τους μετανάστες, όταν χρειάστηκε να εντοπίσουν τους ίδιους ρατσιστές να μιλάνε για την κρίση, ήξεραν τι να κάνουν: skip στις πρώτες 6μιση ώρες του περιφερειακού συμβουλίου και παρακολούθηση του τελευταίου μισάωρου…
[20] «ΗΠΑ: Ο κορωνοϊός οδηγεί χιλιάδες γουρούνια σε ευθανασία», Η Καθημερινή, 11/11/2020.
[21] Τ. Σαραντής, «Ο κορονοϊός φέρνει το τέλος της γουνοποιίας», Εφημερίδα των Συντακτών, 09/11/2020. Ο τονισμός δικός μας
[22] Τ. Σαραντής, «Ζητούν το κλείσιμο των εκτροφείων μινκ», Εφημερίδα των Συντακτών, 15/06/2020.
[23] B. Wiltowska, «The Polish Fur Industry in Crisis», animainternational.org, 08/04/2020.