Το πιο πρόσφατο τεύχος του περιοδικού εξαντλήθηκε (και αυτό), λόγω του ακαταμάχητου συνδυασμού μεταξύ ανεπανάληπτης εξωφυλλάρας και προχώ διαφημιστικών μεθόδων. Αναλογιζόμενες όσους δεν πρόλαβαν, αποφασίσαμε να αναδημοσιεύσουμε εδώ επιλεγμένα κείμενα από το εξαντλημένο τεύχος.
Για παράδειγμα, αυτό που ακολουθεί είναι το editorial, με δύο αλλαγές: (α) εμπλουτίσαμε τις υποσημειώσεις με links, ώστε τ’ αρρωστάκια να μπορούν να σπάσουν τα ποντίκια τους πατοκουμπιάζοντας όσο τραβάει η ψυχή τους και στο τέλος να μη διαβάσουν τίποτα, ακριβώς όπως τους αρέσει. (β) Εμπλουτίσαμε τον συσχετισμό μεταξύ ελληνικής επαναστατικής οργάνωσης και ελληνικής οικογένειας που ήδη περιεχόταν στο αρχικό κείμενο, μη μπορώντας να δείξει το μεγαλείο του, λόγω του αυστηρού ορίου λέξεων. Λοιπόν, τίτλος και πάμε:
Ρε τι μούγγα που ‘χει πέσει για τις μάσκες!
Είναι πραγματικά ν’ απορεί κανείς: Η πορεία της ιατρικής μάσκας στις κοινωνίες και την ζωή μας, ξεκίνησε τον περασμένο Φλεβάρη καθώς ο διαβόητος ιός πλησίαζε επικίνδυνα τα φιλόξενα εδάφη των Νοτίων Βαλκανίων. Πρώτα, παρουσιάστηκε σαν ένα εργαλείο μάλλον άχρηστο για την προστασία απ’ τον ιό.[1] Έπειτα, η χρησιμότητά της μάσκας άρχισε να αναδύεται, όχι όμως με την ιατρική έννοια αλλά ως τρόπος να επηρεαστεί προς την κατάλληλη κατεύθυνση η ψυχολογία αυτών που την φοράνε (μαζί, φυσικά, κι αυτών που κοιτάνε τους μασκοφορεμένους)[2]. Στην συνέχεια, η μάσκα έγινε ανεκτίμητη κι η μασκοφορία έγινε υποχρεωτική, μονάχα όμως για την εργατική τάξη. Και τελικά, μαζί με τα φθινοπωρινά κρύα, καταλήξαμε να έχουμε φάει στη μάπα υποχρεωτική μασκοφορία όπου σταθούμε κι όπου βρεθούμε, απ’ τα σουπερμάρκετ μέχρι και τα γραφικά στενάκια των γειτονιών μας. Ποιο είναι, λοιπόν, αυτό που μας κάνει ν’ απορούμε; Ότι η λαμπρή πορεία αυτού του μυστηριωδούς αξεσουάρ, απ’ την περιφρόνηση στην πανταχού παρουσία, διεξήχθη στα βουβά, χωρίς καμία συζήτηση γύρω απ’ τις προεκτάσεις της μάσκας, την ιστορία της, τις επιπτώσεις της. Οι “μαχητικές οργανώσεις” που υπερασπίζονται τα “δίκαια του λαού και τα δικαιώματά του”, δεν βρήκαν μια κουβέντα να πουν για το συγκεκριμένο ζήτημα, που αν θέλετε την γνώμη μας, είναι κομματάκι σημαντικό.
Κομματακι σημαντικό, μάλιστα! Αναλογιστείτε τις φορές που κάποιος είχε το θράσος να σας πει ότι δεν φοράτε σωστά την μάσκα σας επειδή εξείχε η μύτη. Αναλογιστείτε τις φορές που το αφεντικό σας, σας ανάγκασε να βαράτε δεκάωρα με μάσκα ενώ ο ίδιος καμία διάθεση δεν είχε να την φορέσει. Αναλογιστείτε τις φορές που συναντήσατε κάποιον κατά την διάρκεια μιας παράνομης βόλτας και δυσκολευτήκατε να καταλάβετε αν πρόκειται για ρουφιάνο ή αν είστε ασφαλείς ακριβώς επειδή είχε τα μούτρα του κρυμμένα πίσω απ’ την μάσκα. Αναλογιστείτε, τέλος, τις φορές που όλοι τριγύρω είχαν τις μούρες τους καλυμμένες, σαν να μην τρέχει τίποτα, με αποτέλεσμα τα πάντα να φαντάζουν παρανοϊκά. Αναλογιστείτε όλα τα παραπάνω και σκεφτείτε τα, όχι σαν παράπλευρες απώλειες μιας διαδικασίας που αφορά την δημόσια υγεία, αλλά σαν τους πρωταρχικούς στόχους μιας διαδικασίας πέρα για πέρα πειθαρχικής. Το αβαντάρισμα των ρουφιάνων κι ο εξοπλισμός τους μ’ ένα σωρό μικροεντολές για πάσα χρήση (“βαλε σωστά την μάσκα σου!”)· η εμπέδωση της ιεραρχίας απ’ τον χώρο εργασίας ως τον δημόσιο χώρο· η με το ζόρι ομογενοποίηση όλων μας ώστε να είναι αδύνατο να ξεχωρίσουμε τους δικούς μας· η παράνοια κι η αίσθηση μοναξιάς που επιβάλλονται αναγκαστικά. Όλα τους είναι αποτελέσματα της μάσκας, που τελικά για να γίνει κατανοητή σε όλο της το μεγαλείο πρέπει να νοείται, όχι ως μέσο προστασίας, αλλά ως στολή και μάλιστα υποχρεωτική, σαν αυτή που σου δίνουν στον στρατό, στην φυλακή και στο ψυχιατρείο.[3]
Κι όμως! Οι “μαχητικές οργανώσεις” αποφάσισαν ότι όλα αυτά τα, ομολογουμένως ανατριχιαστικά, ζητήματα δεν αξίζουν της προσοχής τους ούτε και της δικής μας, οπότε και δεν έβγαλαν τσιμουδιά για την μασκοφορία. Δεν ξέρουμε για εσάς, αλλά εμάς η συγκεκριμένη βουβαμάρα μας φαίνεται εξαιρετικά ύποπτη. Ή για να το πούμε πιο στα ίσα, νομίζουμε ότι αυτή ακριβώς η σιωπή καθόλου τυχαία δεν είναι. Αντιθέτως: είναι οργανωμένη και λαμβάνει χώρα με σχέδιο που περιλαμβάνει όλο το φάσμα του πολιτικού μας συστήματος, των «μαχητικών οργανώσεων» συμπεριλαμβανομένων. Τελικά, καταλήγει να γίνεται εκκωφαντική προσταγή, με τον ίδιο τρόπο που ένα σωρό άλλες προσταγές έχουν ξεπηδήσει τελευταία στην ζωή μας, φαινομενικά απ’ το πουθενά.
Πρώτα απ’ όλα, η ίδια η ιστορία του κρατικού αξεσουάρ που μας απασχολεί βρίθει από σκοτεινά σημεία που θα έπρεπε να γεννούν προβληματισμούς σε κάθε μέλος μαχητικής οργάνωσης. Όχι μονάχα η πρόσφατη ιστορία της εφαρμογής της μασκοφορίας στην Ελλάδα που είναι γεμάτη από τσακωμούς μεταξύ ειδικών για το αν έχουμε να κάνουμε με κάτι τελειως άχρηστο, μ’ ένα εργαλείο για καλλιέργεια φόβου και παράνοιας ή για κάτι που έχει τελικά ιατρική αξία. Αλλά και η ίδια η ιστορία της γέννησης της μάσκας στις αρχές του προηγούμενου αιώνα που την αναδεικνύει ως σημείο επαφής μεταξύ ιατρικής και δημόσιας τάξης, ως εργαλείο για χρήση εναντίον των αντικοινωνικών κι ως εφαλτήριο για την εδραίωση της ιατρικής εξουσίας.[4] Κι οι δυο αυτές αφηγήσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την διατύπωση κάποιου είδους αμφιβολίας όσον αφορά τον ρόλο της μάσκας αλλά απ’ ότι φαίνεται διέφυγαν απ’ τα μάτια των μαχητικών αναλυτών.
Πέρα, ωστόσο, από την ιστορία, υπάρχουν πολύ πιο χειροπιαστά παραδείγματα για την πειθαρχική λειτουργία της μασκοφορίας που καθόλου δεν προέρχονται από το παρελθόν. Ένα παράδειγμα; Την ίδια ώρα που στον δημόσιο λόγο διεξαγόταν η συζητήση για την υποχρεωτική χρήση μάσκας στα σχολεία, διεξαγόταν παράλληλα και μια άλλη συζήτηση, αυτή που αφορούσε την επαναφορά της υποχρεωτικής στράτευσης στα δεκαοκτώ. Τα δύο ζητήματα παρέμειναν πλήρως ασύνδετα από όλους τους αναλυτές, τόσο δεξιούς όσο κι αριστερούς. Κι όμως, σ’ εμάς μοιάζουν άρρηκτα συνδεδεμένα. Η μάσκα ως στολή, όπως την περιγράψαμε παραπάνω, έχει κρατικα χρήσιμες πειθαρχικές λειτουργίες ενώ παράλληλα παρεμβαίνει ανεπαίσθητα σε κοινωνικες δυναμικές με τρόπο που πολύ συμφέρει τα αφεντικά και τους ρουφιάνους τους. Φυσικά, κάθε στολή επινοημένη απ’ το κράτος και τους υπαλλήλους του, τους ίδιους στόχους επιτυγχάνει, πόσο μάλλον η στρατιωτική που είναι δοκιμασμένη επί αιώνες. Οπότε το όλο ζήτημα μπορεί να γίνει αντιληπτό και ως εξής: Από έξι χρονών θα μαθαίνετε να πειθαρχείτε μέσω μάσκας και στα δεκαοκτώ τα μαθήματα εντείνονται με πιο αποτελεσματικές φορεσιές όπως τα χακί. Δεν έκαναν άραγε καθόλου αίσθηση όλα τα παραπάνω στους μαχητικούς αναλυτές; Μάλλον τους πέρασαν απαρατήρητα, γιατί δεν ακούσαμε κιχ.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτα, η εργατική τάξη ολόκληρης της χώρας, μαθημένη ν’ αναγνωρίζει από ένστικτο και μόνο τις απόπειρες πειθάρχησης κι υποτίμησης της, φρόντισε απ’ την πρώτη στιγμή να καταστήσει σαφή τα αισθήματα της απέναντι στην μάσκα. Στους χώρους εργασίας η μάσκα φοριόταν και φοριέται πιο συχνά στο πιγούνι παρά ψηλά στη μύτη. Και φυσικά στις πλατείες και στα πάρκα, στα μέρη δηλαδή που η εργατική τάξη μαζεύεται για να μιλήσει, να χαλαρώσει και τελικά να την παλέψει με την σκατίλα, οι μάσκες ήταν και είναι πιο δυσεύρετες κι από μπίρα μετά τις δώδεκα εν καιρώ καραντίνας. Με δυο λόγια, όσοι κι όσες δουλεύουν σκατοδουλειές και τραβάνε ζόρια με την αφραγκία, ψιλιάστηκαν απ’ την πρώτη στιγμή με τον έναν η τον άλλο τρόπο ότι το κόλπο δουλεύει εναντίον τους κι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν, γράφοντας στα παλιά τους τα παππούτσια τις συστάσεις για μασκοφορία ακόμα κι υπό την απειλή του προστίμου. Κι όμως, απ’ ότι φαίνεται, ούτε το γενικευμένο εργατικό μίσος έπεσε στα ραντάρ των μαχητικών οργανώσεων και των αναλυτών τους.
Όπως θα ‘χετε ήδη καταλάβει, προφανώς κι αστειευόμαστε όταν κάνουμε λόγο για την αφέλεια των αριστερών και την ανικανότητά τους να δουν την πραγματική φύση της μασκοφορίας. Γιατί καθόλου έτσι δεν έχει το πράγμα στ’ αλήθεια. Αντιθέτως το πράγμα έχει πίσω του σχέδιο, πιο συμπαγές κι από μπετόν-αρμέ. Οι πάσης φύσεως μαχητικές οργανώσεις, με σχέδιο αποσιωπούν την ιστορία του κρατικού αξεσουάρ πειθάρχησης. Με σχέδιο συσκοτίζουν τoυς παραλληλισμούς με την υποχρεωτική στράτευση. Και φυσικά με σχέδιο κωφεύουν μπροστά στα “γαμώ τη μάσκα και την καραντίνα” που ξεπηδάνε από κάθε πάρκο και κάθε πλατεία της χώρας ολόκληρης. Κι όχι μόνο αυτό! Ενώ φροντίζουν πάση θυσία να μην ανοιχτεί καμιά δημόσια συζήτηση γύρω απ’ όλα τα παραπάνω θέματα, την ίδια στιγμή δεν διστάζουν καθόλου να μας τσαμπουνάνε -άρητα αλλά με κάθε αφορμή- την γνώμη τους για την μασκοφορία: οι μασκοφόροι στις αφίσες των αριστερών έχουν γίνει πια εκ των ων ουκ άνευ και η εφαρμογή “όλων των απαραίτητων μέτρων” στις πορείες τους εξυπακούεται. Κι έτσι, χωρίς πολλά-πολλά λόγια, χωρίς να τεθούν ερωτήματα και να γεννηθούν αμφιβολίες, η αριστερά, με τους μαχητικούς αναλυτές της και τις μαχητικές οργανώσεις της, συμμετέχει με τα μπούνια στο κρατικό σχέδιο «φορέστε σ’ όλους μια στολή να το βουλώσουν», με τρόπο ίσως αποτελεσματικότερο κι απ’ αυτόν με τον οποίο συμμετέχει η αστυνομία. Αναρωτιόμαστε, βέβαια, πως αντιμετωπίζεται το ζήτημα στο εσωτερικό τέτοιων οργανώσεων. Το κοντινότερο παράδειγμα που μπορούμε να φανταστούμε είναι τα οικογενειακά τραπέζια: εκεί, τα πιο χοντρά από τα ζητήματα που απασχολούν τους παριστάμενους, από κληρονομικά έως κλοπές, ρουφιανιές και αιμομιξίες, κρύβονται επιμελώς κάτω από το τραπέζι πάνω στο οποίο κυριαρχεί κάποιο αμφίβολης ποιότητας ψητό φούρνου. Εργαλείο της απόκρυψης η σιωπηρή συναίνεση όλων, μακροπρόθεσμος στόχος η οικογένεια να μείνει «ενωμένη» σε τούτο τον κόσμο τον κακό, βραχυπρόθεσμος στόχος να φάμε το ψητό, κι ας πάνε όλα στο διάολο.[5]
Εμείς, πάντως, που τα οικογενειακά τραπέζια τα σιχαινόμαστε σχεδόν απ’ τα γεννοφάσκια μας, καμία διάθεση δεν έχουμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των αριστερών. Όχι απλά ακουμπάμε τέτοια απαγορευμένα ζητήματα γύρω απ’ τα οποία απλώνεται μυστηριώδης σιωπή, αλλά τα κάνουμε φύλλο και φτερό. Γιατί, σας το λέμε να το ξέρετε, άλλος δρόμος δεν υπάρχει! Αλλά, δίχως αμφιβολία, δεν είναι εύκολος δρόμος. Ξεκινάει απ’ το να φτύσουμε τους αριστερούς στη μάπα και ν’ αφήσουμε πίσω την ασφάλεια του οικογενειακού τους τραπεζιού. Κι έπειτα έχει δουλειά: δουλειά για ν’ ανακαλύψουμε την ιστορία όσων ζούμε, δουλειά για ν’ αποκρυπτογραφήσουμε τον λόγο των ειδικών και των πολιτικών εκπροσώπων, δουλειά για να δούμε τις κατευθύνσεις που δείχνουν οι αρνήσεις της τάξης μας. Όχι μονάχα για τις μάσκες, αλλά για όλα όσα θεωρούνται δεδομένα στους καιρούς μας. Αντίστοιχη μούγγα βασιλεύει γύρω από κάθε ζήτημα που θα έπρεπε να κουβεντιάζουμε! Τι σκατά είναι οι ΜΕΘ;[6] Τι σχέση έχουν οι ιοι με τις κρίσεις του καπιταλιστικού συστήματος; Τι ρόλο βαράνε οι γιατροί σ’ αυτό το κράτος και σε κάθε κράτος; Όσο περισσότερο αρνούμαστε να αναμετρηθούμε με τέτοια ζητήματα, τόσο περισσότερο θα τα τρώμε στη μάπα μεταμορφωμένα σε ακατανόητες πλην όμως καθολικές προσταγές. Από την άλλη, όσο προσπαθούμε να τα φέρουμε βόλτα, τόσο θα συνειδητοποιούμε, για μια ακόμη φορά, ότι αυτός ο κόσμος ποτέ δεν γύριζε γύρω απ’ τα κρούσματα και τις διασωληνώσεις, αλλά πάντα γύρω απ’ την εργασία, τον διακρατικό ανταγωνισμό και τον ταξικό πόλεμο. Κι αυτό το τελευταίο, είναι κάπως παρήγορο μέσα στην γενική τρέλα.
[1] “Οι απλές μάσκες δεν προστατεύουν από την λοίμωξη και επιπλέον δίνουν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας.” «Ευφροσύνη Γκρανιά Κλώτσα: Αυτός ο ιός δεν θα εξαλειφθεί εύκολα», Καθημερινή, 27/04/2020
[2] “Το βασικό πλεονέκτημα της μάσκας είναι ότι συντηρεί την αίσθηση ότι υπάρχει πρόβλημα, δεν μας αφήνει να ησυχάσουμε, δηλαδή βοηθάει την ψυχολογία μας”, είπε ένας ειδικός που δεν θυμόμαστε το όνομά του, αλλά θυμόμαστε καμπάνα τα λόγια του. Μιλούσε στον Χρυσόστομο Λουκά, ρ/σ Στο Κόκκινο, 30/04/2020. [Σημ.: Τελικά το όνομα του ειδικού είναι Χαράλαμπος Γώγος, και εδώ στο 11:00 βρίσκουμε και τη σχετική ατάκα. Φαίνεται μάλιστα ότι κάπου από τον Σεπτέμβρη του 2020 και μετά, η διπλή συνεισφορά του κυρίου Γώγου στα επιστημονικά πεδία της μαζικής ψυχολογίας και της επιτελεστικότητας, ανταμοίφθηκε. Η αμοιβή ήταν μια θέση δίπλα στον κύριο Χαρδαλιά στο κήρυγμα των 6. Εδώ μια γλιτσερή αγιογραφία του. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι αυτό το κενό, που από τον Απρίλη ταλαιπωρούσε την κατά τα άλλα αψεγάδιαστη τεκμηρίωσή μας, συμπληρώθηκε χάρη στην επιμονή του συντρόφου Χ.. Τον ευχαριστούμε και από εδώ.]
[3] Για μια πολύ πιο εκτενή ματιά στις λειτουργίες της μάσκας ως στολή, ρίχτε μια ματιά στο Μάσκα Χαμηλα, Δικά μας Παιδιά που δημοσιεύθηκε στο τεύχος #72 του περιοδικού Antifa, εδώ https://autonomeantifa.gr/wp-content/uploads/2020/12/72_maska_hamila.pdf.
[4] Η ανάδυση της μάσκας στην μακρινή Κίνα κι οι προεκτάσεις της περιγράφονται στο Χρήστος Λυντέρης, Μάσκες, Επιδημίες και Κρατική Πολιτική, Antifa Scripta, 2020, για preview εδώ https://autonomeantifa.gr/christos-lynteris-maskes-epidimies-ka/. Για μια από τις παράξενες ιστορικές μας ενασχολήσεις που συσχετίζει τη μάσκα με τον μεσοπόλεμο και τη μεταξική στολή, δείτε εδώ «Η κατάργηση της χειραψίας: Σύμβολα, Κράτη και Μεταμφιέσεις πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο», Antifa# 72, 10/2020, εδώ: https://autonomeantifa.gr/wp-content/uploads/2020/12/72_h_katarghsh_ths_xeirapsias.pdf
[5] Για μια περιγραφή των αριστερών οργανώσεων δίχως παρομοιώσεις δείτε το «Πλυντηρέξ», εδώ: https://autonomeantifa.gr/plyntirex/. Αυτό το κουμπάκι έχει πατηθεί από τόσους αριστερούς που έχει ήδη γίνει viral, οπότε το ξαναβάζουμε για να το πατήσουν κι άλλο (θέλουμε να δούμε πού θα φτάσει το πατοκούμπημα που θεωρούμε μέτρο της αριστερής κατάντιας.
[6] Ναι, ασχοληθήκαμε και με αυτό στο πιο πρόσφατο τεύχος του περιοδικού Antifa. Επειδή, μάλιστα, και αυτό το τεύχος εξαντλήθηκε (τι σκατά ρε), το κείμενο περί ΜΕΘ έχει πάρει σειρά για δημοσίευση στο site. Όπου να ‘ναι θα εμφανιστεί κι αυτό, μην διστάσετε να πατήσετε το κουμπάκι, άμα γίνει κι αυτό viral, έχουμε αποφασίσει να μην ξαναγράψουμε τίποτα.