Όλοι το έχουμε ακούσει. Και συνήθως το ακούμε από ανθρώπους που δε νοιάζονται για κανέναν άλλο πέρα από την πάρτη τους. Από ανθρώπους ικανούς να σου πατήσουν το κεφάλι στη λάσπη για να μη λερωθούν τα παπούτσια τους. «Δεν σκέφτομαι εμένα», λένε με δακρύβρεχτο ύφος. «Τους παππούδες και τις γιαγιάδες σκέφτομαι, τους ηλικιωμένους».
Βέβαια, δε το βγάλανε μόνοι τους το ποίημα. Τους το σέρβιρε έτοιμο και καλοφτιαγμένο ο κρατικός μηχανισμός κι αυτοί απλώς επέλεξαν να το υιοθετήσουν γιατί τους έκανε μια χαρά. Αλλά το ποίημα κατασκευάστηκε από τον ίδιο κρατικό μηχανισμό που σκοτώνει μετανάστες στα σύνορα, τα στρατόπεδα και τα χωράφια του, που ωθεί την εργατική του τάξη να σακατεύει το σώμα της για τρεις κι εξήντα, που τα τελευταία δέκα χρόνια έχει πει σε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού του «τράβα πέθανε», που κατά καιρούς δε διστάζει να μπλέκει σε πολέμους σκοτώνοντας κυριολεκτικά τους υπηκόους του και που τώρα ξαφνικά ενδιαφέρθηκε για την ευημερία των γιαγιάδων! Αυτό αποτελεί, μάλιστα, το ύστατο επιχείρημα της τήρησης των μέτρων όταν όλα τα άλλα αποτυγχάνουν: «τη γιαγιά δεν την σκέφτεσαι;»
Είναι αρκετά εύκολο να αντιληφθούμε ότι το «σώσιμο της γιαγιάς» δεν ενδιαφέρει στ’ αλήθεια το ελληνικό – αλλά και κανένα – κράτος. Το «σώσιμο της γιαγιάς» χρησιμοποιείται ως δικαιολόγηση των χουντικών περιορισμών που μας σερβίρουν μέρα παρά μέρα. Αλλά δεν είναι απλά μια δικαιολογία που δεν ισχύει, ένα χυδαίο ψέμα.
Στην πραγματικότητα τα «μέτρα ενάντια στον κορωνοϊό», δηλαδή οι χειρισμοί του ελληνικού κράτους για να ανταπεξέλθει στην καπιταλιστική κρίση, επιτελούν την ακριβώς αντίθετη λειτουργία απ’ αυτή που ευαγγελίζονται.[1] Δεν αδιαφορούν απλώς για την υγεία της «γιαγιάς», αντίθετα οδηγούν τους ηλικιωμένους μαθηματικά προς την εξόντωση και το θάνατο.
Καταρχάς, η μηντιακή εκστρατεία που ανοιγόκλεινε κατά βούληση τη στρόφιγγα της παράνοιας δημιούργησε μια άνευ προηγουμένου υστερία γύρω από την υγεία των ηλικιωμένων. Για τη μηντιακή αυτή εκστρατεία μιλάνε και οι ίδιοι οι υπάλληλοί της με εκφράσεις όπως ότι «ο καταιγισμός των πληροφοριών λειτουργεί διασταλτικά για τα ανθρώπινα ανακλαστικά του φόβου» ή «πρέπει [να πανικοβληθούμε] με […] μια διαρκή καταιγίδα ενημέρωσης».[2]
Αυτή η υστερία έχει υποχρεώσει πολλούς απ’ αυτούς (συχνά υπό την πίεση των παιδιών τους) να αλλάξουν συλλήβδην την καθημερινότητά τους και όλα όσα τους κρατούσαν στη ζωή. Τους έχει κόψει οποιουδήποτε είδους έξοδο, ας πούμε τα πήγαινε-έλα στο σούπερ-μάρκετ, την τράπεζα και την εκκλησία, που αφενός κρατούσαν το σώμα τους σε μια κάποια κίνηση και αφετέρου στήριζαν την κοινωνική και διανοητική τους ζωή. Το σώμα τους σιγά-σιγά καταστρέφεται, το μυαλό τους και η ψυχολογία τους το ίδιο.
Ακόμα, κατόπιν της ευγενικής προτροπής του αγαπημένου των απανταχού ηλικιωμένων Σπύρου Παπαδόπουλου, που επιστρατεύτηκε για να ζητήσει από τις γιαγιάδες και τους παππούδες να μην κρατούν τα εγγόνια τους, η επαφή των γιαγιάδων με τα εγγόνια περιορίστηκε αισθητά. Αυτό, πέρα απ’ τις προφανείς επιπτώσεις για όποιον γονιό δουλεύει (και βρέθηκε ξαφνικά με ένα παιδί που δεν πάει σχολείο και απαιτεί κάποιον να το προσέχει), αποκόβει από τους ηλικιωμένους ακόμα κι από τις πιο στενές κοινωνικές τους επαφές και τους απομονώνει τελείως. Με λίγα λόγια, αυτό που τους ειπώθηκε είναι «Καθίστε σπίτι, μην κουνιέστε, μη βλέπετε τους φίλους, μη βλέπετε τα εγγόνια σας και περιμένετε καρτερικά να πεθάνετε». Κι αυτό, για όσους απ’ τους ηλικιωμένους μπορούν να εξυπηρετηθούν μόνοι τους ή έχουν οικογένεια να τους φροντίζει. Γιατί για τους υπόλοιπους τα πράγματα είναι ακόμα πιο ζόρικα.
Όποιος έχει δει από κοντά γηροκομείο – ξέρετε απ’ αυτά που πάνε οι παππούδες της εργατικής τάξης, όχι τα κυριλέ – γνωρίζει από πρώτο χέρι τις συνθήκες στις οποίες ζουν οι έγκλειστοι και το πόσο «νοιάζεται» το κράτος για την ευημερία τους. Ένα από τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν στην Ελλάδα ήταν η καθολική απαγόρευση των επισκέψεων στα γηροκομεία.[3] Οι τρόφιμοι των γηροκομείων δηλαδή έχασαν ακόμα και τις ελάχιστες επαφές που κρατούσαν με τον έξω κόσμο. Οι συνέπειες στην ψυχολογία ενός ανθρώπου που βρίσκεται εσώκλειστος σε ένα γηροκομείο είναι προφανείς.
Αλλά ακόμα κι αυτό είναι πταίσμα μπροστά στη μεταχείριση που επιφυλάσσει το κράτος σε όσους έγκλειστους σε γηροκομεία έχουν την ατυχία να αρρωστήσουν ή να αρρωστήσει ο διπλανός τους. Πρόσφατα, 34 ηλικιωμένοι από το γηροκομείο «Αγία Κυριακή» στο Ασβεστοχώρι μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο Παπανικολάου επειδή στο γηροκομείο «εμφανίστηκαν κρούσματα κορωνοϊού». Στη συνέχεια οι 20 πέθαναν. Τις πρώτες μέρες όλοι μιλούσαν για «τραγωδία» και αφηνόταν να εννοηθεί πως όλοι πέθαναν επειδή «ο ιός εξαπλώθηκε όταν εργαζόμενος της δομής προσβλήθηκε από τον ιό από συγγενικό του πρόσωπο που είχε μεταβεί σε συναυλία της Χαλκιδικής».[4] Το παραμύθι δηλαδή είχε ήδη ετοιμαστεί. Πρώτον κορωνοϊός, δεύτερον φταίνε οι συναυλίες.
Λίγες ώρες αργότερα και με την καρέκλα του να έχει πάρει φωτιά, ο «Συντονιστής Διαχείρισης Πανδημίας του Νοσοκομείου Γεώργιος Παπανικολάου Θεσσαλονίκης και Διευθυντής του Πνευμονολογικού Τμήματος ΕΣΥ, Αδαμάντιος Χλωρός» μίλησε στο Έθνος. Ο κ. Χλωρός, υποθέτουμε κάτω από την πίεση των 20 νεκρών γέρων στο τμήμα του και με τις εσωτερικές κόντρες να έχουν βαρέσει κόκκινο, είπε ούτε λίγο ούτε πολύ τα εξής:
Κάποιοι από αυτούς δεν θα είχαν καταλήξει άσχημα, αν δεν είχαν εισαχθεί υποχρεωτικά στα νοσοκομεία. Η ανάγκη νοσηλείας τους έπρεπε να κριθεί με ιατρικούς όρους και όχι με επιδημιολογικούς. Και αυτό έπρεπε να είχε γίνει από μία ομάδα γιατρών, οι οποίοι θα πήγαιναν στο γηροκομείο και θα εξέταζαν επιτόπου τους ηλικιωμένους. Νοσηλεύτηκαν όλοι αδιακρίτως σε νοσοκομειακές κλινικές χωρίς να ληφθεί με αμιγώς επιστημονικά κριτήρια η απόφαση εισαγωγής σε αυτές. Η νοσηλεία χωρίς ιατρική ένδειξη είναι γνωστό ότι ενέχει σοβαρούς κινδύνους. […]
Η κατάσταση των ηλικιωμένων, όμως, ακόμη και να είναι καλά στην υγεία τους επιβαρύνεται από την υποχρεωτική απομόνωση. Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης είναι ότι οι ηλικιωμένοι ήταν συνεχώς ξαπλωμένοι, ενώ ορισμένοι θα μπορούσαν να είναι σε καθιστή θέση. Δύσκολη ήταν και η σίτισή τους, δεδομένου ότι κάποιοι χρειάζονταν βοήθεια ενώ κάποιοι άλλοι εμφάνισαν συμπτώματα παραληρήματος, βγαίνοντας από τους θαλάμους στους διαδρόμους της κλινικής με αποτέλεσμα το προσωπικό να αναγκαστεί να τους καθηλώσει. [5]
Δώστε λίγη προσοχή. Καταρχάς, ο κ. Χλωρός λέει ότι οι ηλικιωμένοι τρόφιμοι του γηροκομείου Αγ. Κυριακή μεταφέρθηκαν υποχρεωτικά στο νοσοκομείο, δίχως να ερωτηθούν γι’ αυτό. Και μάλιστα ότι δεν εξετάστηκαν από κανέναν πριν να γίνει αυτό. Χρησιμοποιεί την κρυπτική και σχεδόν ακατανόητη διατύπωση ότι «κρίθηκαν με επιδημιολογικούς και όχι με ιατρικούς όρους». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δίχως να τους εξετάσει γιατρός, δίχως καν να είναι άρρωστοι, απλά και μόνο επειδή ένα τεστ (είτε δικό τους, είτε του διπλανού τους) βγήκε θετικό, μεταφέρθηκαν παρά τη θέλησή τους στο νοσοκομείο.
Και σα να μην έφτανε αυτό, η νοσηλεία τους θύμιζε κάτι από βασανιστήριο στη ναζιστική Γερμανία. Οι ηλικιωμένοι, πολλοί εκ των οποίων -το ξαναλέμε – δεν ήταν καν άρρωστοι, τέθηκαν σε υποχρεωτική απομόνωση, δηλαδή δεν έβλεπαν άνθρωπο. Υποχρεώθηκαν να είναι συνεχώς ξαπλωμένοι, ενώ μπορούσαν να κάτσουν ή να σηκωθούν όρθιοι και να περπατήσουν κανονικά. Η σίτισή τους «ήταν δύσκολη», λογικό αφού ήταν υποχρεωτικά ξαπλωμένοι, με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για ανθρώπους που είναι μια χαρά στην υγεία τους. Οι αντιδράσεις τους στο υποχρεωτικό «κάτσε ξάπλα γέρο» βαφτίστηκαν «παραληρήματα» και αντιμετωπίστηκαν με «υποχρεωτική καθήλωση», δηλαδή τους έβαλαν με τη βία πίσω στα κρεβάτια τους και τους έδεσαν εκεί.
Πάμε πάλι: το κράτος και ο ιατρικός του μηχανισμός, οι αποκαλούμενοι «ήρωες» πήραν ανθρώπους που ήταν μια χαρά στην υγεία τους, τους έκλεισαν με το ζόρι δίχως καν μια ιατρική εξέταση σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου και τους έδεσαν σε ένα κρεβάτι, όπου και πέθαναν. Και μάλιστα πέθαναν δίχως οι δικοί τους να μπορούν να τους επισκεφτούν χάρη σε ένα ακόμα μέτρο «προστασίας» τους.
Και μετά τόλμησαν να μιλήσουν για «τραγωδία» και «νεκρούς από κορωνοϊό»! Ε, λοιπόν όχι. Οι 20 ηλικιωμένοι από το γηροκομείο στο Ασβεστοχώρι δεν «πέθαναν από κορωνοϊό». Δολοφονήθηκαν από τα βασανιστήρια στα οποία τους υπέβαλλαν οι γιατροί.
Τα κρατικά μέτρα ενάντια στον κορωνοϊό, δηλαδή, όχι απλά δεν λαμβάνονται «για να σωθούν οι γιαγιάδες». Αντίθετα, είναι το ίδιο το κράτος και η διαχείριση που επιφυλάσσει «στις γιαγιάδες» που τις σκοτώνει. Και εννοείται πως δε μαθαίνουμε ποτέ το πλήρες εύρος αυτής της διαχείρισης. Στα γηροκομεία αλλά και σε όλες τις υπόλοιπες προνοιακές δομές, όπως τα ορφανοτροφεία και οι ψυχιατρικές κλινικές, φανταζόμαστε πολύ καλά τι συνθήκες επικρατούν, αλλά σπάνια βγαίνει κάτι προς τα έξω και τις ελάχιστες φορές που βγαίνει είναι αποτέλεσμα κάποιας εσωτερικής διαμάχης. Παρ’ όλα αυτά, δε χρειάζεται να περιμένουμε τέτοιες ειδήσεις για να πούμε με σιγουριά ότι όλοι αυτοί οι μηχανισμοί έχουν κατά κύριο λόγο κατασταλτικό και όχι θεραπευτικό χαρακτήρα.
Αυτή τη στιγμή λοιπόν διαπράττεται μια μαζική δολοφονία ηλικιωμένων από το κράτος μέσω των μέτρων που επιβάλλονται δήθεν για «το δικό τους καλό». Και μάλιστα ο θάνατός τους χρησιμοποιείται ως φόβητρο και ως μοχλός επιβολής ακόμα περισσότερων μέτρων. Κι όσο συντελείται αυτό το μεγαλοπρεπές «πηγαίντε και ψοφήστε» προς τους ηλικιωμένους και όλους όσους έχει ταξινομήσει αυτή η κοινωνία στην κατηγορία «για πέταμα», τόσο θα βγαίνουν οι διάφοροι Σπύροι Παπαδόπουλοι να λένε πόσο νοιάζονται «τις γιαγιάδες». Και το αληθινό θα συνεχίζει να είναι μια στιγμή του ψεύτικου, που έλεγε κι ο άλλος ο μαν κάτι χρόνια πίσω, όταν και πάλι το κίνημα είχε να αντιμετωπίσει την κρατική αφήγηση να ορθώνεται γιγάντια.
Στη φωτογραφία εικονίζεται κλιμάκιο του ισπανικού στρατού που εντόπισε πτώματα ηλικιωμένων σε γηροκομεία [ναι, πληθυντικός] της Ισπανίας. Οι ισπανίδες «γιαγιάδες» εγκαταλείφθηκαν στα κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων καθώς οι φροντιστές τους, μεταξύ των οποίων και οι γνωστοί «ήρωες», μόλις άκουσαν ότι αρρώστησε κάποιος, σηκώθηκαν και τις παράτησαν για να μην κολλήσουν τίποτα.[6] Πάντως, ενώ αποδεδειγμένα υπήρξαν, καμιόνια από την Ισπανία δεν είδαμε… Τελικά το ενδιαφέρον των κοινωνιών μας για «τις γιαγιάδες» είναι πραγματικά συγκλονιστικό.
[1] Για την οικονομική και κοινωνική λειτουργία καθώς και την ιστορική προέλευση των περίφημων «μέτρων», που δεν έχει καθόλου να κάνει με ζητήματα υγείας, βλ. τα κείμενα «Το Πείραμα», Μέρος 1 έως 6 στο autonomeantifa.gr
[2] Βλ. τα Α. Λακασάς, «Καλπάζει ο ιός της απειθαρχίας», Η Καθημερινή, 16/07/20 και Θ. Γεωργακόπουλος, «Είναι σοβαρά τα πράγματα», Η Καθημερινή, 29/08/20.
[3] Βλ. Απόφαση της Περιφέρειας Αττικής, 13/03/2020.
[4] «Τρεις ακόμη νεκροί απο κοροναϊό σε λίγες ώρες – Ο ένας από το γηροκομείο στο Ασβεστοχώρι που μετράει 20 θύματα», Τα Νέα, 01/09/20.
[5] Όλα αυτά στο «Συντονιστής για τον κορονοϊό: Δεν έπρεπε να έρθουν οι ασυμπτωματικοί ηλικιωμένοι στα νοσοκομεία», Έθνος, 01/09/20.
[6] «Νεκροί Ηλικιωμένοι σε γηροκομεία που εγκαταλείφθηκαν στην Ισπανία λόγω κορονοϊού», Εφημερίδα των Συντακτών, 23/03/2020.