From: [email protected]
Πώς πάει συντρόφισες και σύντροφοι;
Από ό,τι ακούω, λογικά θα πρέπει να έχετε τις μαύρες σας.
Αναμενόμενο από μεριάς σας, αλλά έχω κι εγώ τα διόλου αμελητέα προβλήματά μου. Απ’ ό,τι κατάλαβα δηλαδή, χάρη στις προσπάθειες των αξιαγάπητων συντελεστών του site σας, η επιμονή μου να αποκαλώ τον Φουκώ «πασόκο», έπαψε να είναι εσωτερικό αστειάκι («εσωτερικό» με την έννοια του εσωτερικού του ΨΝΑ Δαφνί) και έφτασε στα περατα της οικουμένης, όπου οι απανταχού οπαδοί του Μισέλ με βρίζουν, τόσο ηλεκτρονικά, όσο και από μέσα τους.
Δυστυχώς οι τελευταίες μου περιπέτειες μού έχουν δημιουργήσει ορισμένα… προσωρινά προβλήματα επικοινωνίας, οπότε δεν μπορώ να απαντήσω με τον σεβασμό και την προσοχή που αξίζει σε οπαδούς του Μισέλ. Μέχρι όμως να ανασυνταχτώ και να απαντήσω οργανωμένα, θα ήθελα τουλάχιστον να τους καθησυχάσω. Λοιπόν:
Μην το παίρνετε προσωπικά αγαπητοί πασόκοι! Η επιμονή μου να αποκαλώ τον Μισέλ «πασόκο», απευθύνεται βασικά στον ατομικό μου ψυχίατρο, τον Μιχάλη. Ο Μιχάλης είναι ένα αξιοσημείωτα περίπλοκο άτομο που νομίζει ότι, επειδή διάβασε Μισέλ μικρός στο Πάντειο, δεν πειράζει που τώρα έχει γίνει πασόκος ψυχίατρος – σκεπτικό που πρόσφατα κατέληξε στο «Μπάμπη πρέπει να παίρνεις τα χάπια σου κι αν δεν τα πάρεις με το καλό θα τα πάρεις με το ζόρι».
Οπότε, αγαπητοί πασόκοι, μην παρεξηγιέστε – και μπορείτε τώρα να σταματήσετε να διαβάζετε.
Όσο για τους υπόλοιπους, που συνεχίζουν να διαβάζουν, θα αδράξω την ευκαιρία για να υπενθυμίσω και κάτι επιπλέον. Συγκεκριμένα, ότι όταν εμείς οι ταπεινοί αυτόνομοι καθαρίζαμε τα διαφωτιστικά παραληρήματα του αχάριστου Μισέλ από τις μιαρές αντιμαρξιστικές του τάσεις και συνδέαμε την «πειθαρχία» με την «επιστήμη» και την «τεχνολογία», δηλαδή με τον χώρο εργασίας, για να περιγράψουμε τον κόσμο, όχι ως είχε τότε, αλλά όπως αναδυόταν δίχως κανείς να το παίρνει χαμπάρι, οι οπαδοί του Μισέλ είχαν ήδη ψηφίσει Πασόκ τουλάχιστον τέσσερις φορές ο καθένας.
Για του λόγου το αληθές, παραθέτω ένα παλιό κείμενο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Αυτό/ νούμερο 13, τον Φεβρουάριο του 2007. Όπως θα δείτε τώρα, δεκατρία χρόνια μετά, αυτό το κείμενο περιγράφει, όχι μόνο την υποχρεωτική τηλεεργασία, αλλά και τους τεχνοκαμμένους που τώρα αλληλοβρίζονται όλη μέρα στα φέισμπουκς, δύο σε ένα. Η φωτό με το TV κράνος στο τέλος, είναι επίσης του 2007. Είχε συμπεριληφθεί στη σελιδοποίηση ως αστεία προσθήκη που θα προσέλκυε τον αναγνώστη να διαβάσει και τα υπόλοιπα, γιατί ξέραμε ότι σιγά μην διαβάσει κανείς τέτοιο πράμα. Κι όμως: σήμερα η αστεία λεζάντα αποδεικνύεται πολύ πιο έγκυρη από την αφελή αισιοδοξία των συμπερασμάτων του κυρίως «σοβαρού» κειμένου. Δείτε το σημείο i και απολαύστε την ειρωνία της ιστορίας.
Φυσικά, ακόμη και αυτή η απολαυστική ειρωνία, είναι εξηγήσιμη: προκύπτει γιατί και τότε ίσχυε αυτό που πρόσφατα περιέγραψαν κάτι συντρόφισσες με τρόπο που, παρά την παραλυτική επίδραση της υποχρεωτικής ρισπεριδάλης (ή ίσως εξαιτίας της), κάπως με συγκίνησε:
σε καιρούς που οι κρατικές προσταγές εναλλάσσονται με ρυθμό πολυβόλου, τα δεδομένα αλλάζουν κι αυτά με παρόμοια ταχύτητα. Άρα περιθωριακές απόψεις σαν και τις δικές μας, κινδυνεύουν να μην είναι ακριβείς μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. Δεν είναι όμως στην τελευταία λεπτομέρεια η σημασία! Είναι αλλού: να μπορούμε να ανοίξουμε το στόμα μας όταν όλοι λένε πως πρέπει να το βουλώσουμε, να προσπαθούμε να βγάζουμε αυτόνομα νόημα απ’ τον κόσμο όταν η βλακεία γίνεται νόμος, να αντιστεκόμαστε με νύχια και με δόντια να χειροκροτήσουμε το κράτος μας.[1]
Ακριβώς! Αυτονομία είναι η προσπάθεια της εργατικής τάξης να μη γίνει κράτος, όχι η προσπάθεια των φουκωικών να μετατραπούν σε πασόκους δίχως να τους πάρει κανείς χαμπάρι. Είναι εξαιτίας της διάρκειας και της σημασίας αυτής της προσπάθειας, που οι μαλακίες που λέμε στην πορεία, τελικά πάντα κάπως βρίσκουν τον τρόπο τους να βγάζουν νόημα. Είτε ως τραγωδία, είτε ως φάρσα, είτε ως απόκοσμο μείγμα των δύο τάχαμου αντίθετων.
Αφού λοιπόν τα πάντα εξηγήθηκαν, ακριβώς με τον τρόπο που υποσχεθήκατε στις τελευταίες αφίσες που κολλήθηκαν πριν γίνουμε fallout 3, σας χαιρετώ για να προετοιμάσω την επόμενη συνεδρία μου με τον Μιχάλη (το καθίκι, μετά τα πρώτα στραπάτσα, έχει αρχίσει και έρχεται διαβασμένο). Και σαν τελευταία ηλεκτρονική πράξη, κάνω copy paste (τι ηδονή!) το παλιό κείμενο του 2007:
Warcraft III[2]
Στο προηγούμενο τεύχος είχαμε υποσχεθεί ότι θα σχολιάζαμε μια φωτογραφία. Εν τω μεταξύ όμως, βρήκαμε καλύτερη! Νάτη:
Κοιτάξτε λοιπόν αυτούς τους αμερικάνους πιτσιρικάδες που ξημεροβραδιάζονται σε κάποιο αμερικάνικο net café! Προσέξτε πόσο μελετημένη, πόσο σφιχτή είναι η κατανομή τους στο χώρο! Όντας βέβαια στο εσωτερικό του internet café, έχουν αφήσει τις αλάνες και τις πλατείες και ήδη υπάγονται σε μια μορφή περίφραξης. Αλλά αυτό έχει πια καταντήσει κοινότοπο. Όχι! Το πράγμα δε μένει εκεί! Από τη μια λοιπόν, διατάσσονται σφιχτά πακτωμένοι στο χώρο. Το ιδανικό της ήσυχης σχολικής τάξης γίνεται πραγματικότητα και ο καθένας καταλαμβάνει μια πολύ συγκεκριμένη θέση, ακίνητος στην καρέκλα του, μπροστά στην οθόνη του. Από την άλλη όμως, υπάρχει και κάτι που δε φαίνεται: Κάθε μία από τις θέσεις αντιστοιχεί σε μία, μοναδική, ταυτοποιητική σειρά ψηφίων -το IP. Εδώ πια είμαστε αλλού: Η οργάνωση των IP είναι εξωχωρική, η κατανομή τους είναι μια σχέση αριθμών που μόνο ο κεντρικός -και μη ανθρώπινος- server γνωρίζει και χρησιμοποιεί για να διανείμει τις κατάλληλες ροές ηλεκτρονίων ανεξαρτήτως της χωρικής θέσης.
Να λοιπόν που τα σώματα των πιτσιρικάδων υπάγονται σε μια κατανομή της οποίας «μονάδα δεν είναι ούτε το έδαφος, ούτε ο τόπος, αλλά η θέση στη σειρά, η θέση που κατέχει κανείς σε μια ταξινόμηση». Θα μπορούσε κανείς να πει το ίδιο για μια σχολική αίθουσα ή για ένα στρατώνα. Και θα είχε δίκιο: Αν μη τι άλλο, οι βασικές αρχές της πειθαρχίας διαθέτουν θαυμαστή διαχρονικότητα. Στους στρατώνες και τα σχολεία όμως, η ανάγκη υλικής σωματικής αλληλεπίδρασης ωθούσε την πειθαρχία να ορίζει μεν ένα τόπο για τα σώματα, δίχως όμως να τα ριζώνει σε αυτόν. Στους στρατώνες και τα σχολεία η σωματική κυκλοφορία -και η λεκτική επικοινωνία- επιτρέπεται -και μάλιστα επιβάλλεται- εφόσον ακολουθούνται οι δρόμοι που ορίζονται από ένα συγκεκριμένο δίκτυο σχέσεων. Εδώ αντιθέτως, η χωρική μετακίνηση (επικοινωνία) απαγορεύεται, ή καλύτερα δεν μπορεί να εννοηθεί. Οι σχέσεις μεταξύ σωμάτων ελαχιστοποιούνται όσο ποτέ άλλοτε -ανάγονται σε σχέσεις μεταξύ των IP, οι οποίες μάλιστα καθορίζονται από μια ανώτερη εξουσία: Από τους κανόνες που ακολουθεί και επιβάλλει ο server διαβάζοντας το λογισμικό που λέγεται Warcraft III. Να μια πρώτη καινοτομία του τοπικού δικτύου ως πειθαρχικής συνθήκης: Την ίδια στιγμή που η κατανομή των σωμάτων στο χώρο καταντάει σχεδόν αδιάφορη, μια ιδανικά πειθαρχημένη επικοινωνία γίνεται πραγματικότητα. Εδώ «οι χρήσιμες επικοινωνίες οργανώνονται και όλες οι υπόλοιπες διακόπτονται» από κατασκευής. Εδώ «ό,τι επικοινωνείται είναι εντολές».
Κι από επικοινωνίες, άλλο τίποτα! Ο απρόσεκτος θα έλεγε πως οι πιτσιρικάδες υπάγονται στην πιο πλήρη απομόνωση, και θα εστίαζε στην προσεκτική φίμωση των δύο βασικών αισθήσεων. Όντως, η όραση φιμώνεται καρφωμένη στην οθόνη, και η ακοή δε δέχεται άλλο ερέθισμα πλην των όσων δίνουν τα ακουστικά. Οι δύο βασικές αισθήσεις εστιάζουν εκεί όπου ήδη έχει παραχωρηθεί ολόκληρη η διανοητική προσοχή, και μια άυλη γυάλα σχηματίζεται γύρω από το σώμα, τόσο που παρότι στημένοι φάτσα με φάτσα, οι πιτσιρικάδες αγνοούν ο ένας την ύπαρξη του άλλου. Αλλά απομόνωση δεν υπάρχει! Αντιθέτως, υπάρχει ένα συνολικό αποτέλεσμα που επιδιώκεται και επιτυγχάνεται μέσα από τη διαρκή «επικοινωνία», δηλαδή τη διαρκή αλληλεπίδραση ηλεκτρονικών ροών. Ο καθένας μόνος του; Χα! Κανείς μόνος του δεν θα μπορούσε να παράγει αυτό που παράγουν οι πιτσιρικάδες μας!
Αλλά τί παράγουν; Ακόμη δεν ξέρουμε. Ίσως να μας βοηθούσε να δούμε τί ακριβώς κάνουν μπρος στις οθόνες τους. Εδώ λοιπόν, το σώμα τους ακολουθεί την ιδιόμορφη πορεία εξαΰλωσης που επιτάσσει η μηχανή, προσεγγίζει την πλήρη ακινησία. Όχι εντελώς όμως. Τα λεπτά δάχτυλα και των δύο χεριών χορεύουν πατώντας μικροσκοπικά πλήκτρα. Τα μάτια τους πεταρίζουν ακολουθώντας τις σημαντικότερες εκροές της οθόνης. Ο βραχίονας από τον αγκώνα και κάτω εκτελεί ταχύτατες μικροσκοπικές κινήσεις ακρίβειας χιλιοστού. Είναι μια στιγμή εξαίρετη. Όχι μόνο κάθε μικροσκοπική κίνηση που εκτελείται είναι απαραίτητη, αλλά και καμία περιττή κίνηση δεν εκτελείται. Η σωματική και διανοητική συμπεριφορά των πιτσιρικάδων καθορίζεται πλήρως, στο σύνολό της, από τις επιταγές του κυβερνητικού συστήματος που λέγεται τοπικο δίκτυο. Αυτό που προκύπτει είναι όντως παλιό ζητούμενο: Ενα «καθορισμένο ανατομο-χρονολογικό σχήμα της συμπεριφοράς». Μόνο που δεν είναι από τα πριν καθορισμένο. Αντιθέτως, καθορίζεται συλλογικά, ή καλύτερα καθορίζεται από τη συντονισμένη δράση ενός συνόλου ατομικοτήτων που υπάγονται σε διαδραστικές σχέσεις: Κάθε πιτσιρικάς υπάγεται οικιοθελώς στους κανόνες του λογισμικού που λέγεται Warcraft III. Από΄κει κι έπειτα, η σωματική και διανοητική συμπεριφορά του καθορίζεται από το σύνολο των εκροών του δικτύου και ταυτόχρονα τις καθορίζει. Να το παλιό ιδανικό του πειθαρχημένου εργάτη και του εργαλείου του, του στρατιώτη και του όπλου του: «Μια ορθή χρήση του σώματος. Μια ορθή κατάσταση του πνεύματος. Μια σπονδύλωση σώματος και αντικειμένου που δημιουργεί ένα σύμπλεγμα σώματος εργαλείου». Αυτό το ιδανικό είναι που γίνεται πραγματικότητα.
Ένα τελευταίο για τα τοπικά δίκτυα: Είναι ο καλύτερος τόπος για να κόψεις το κάπνισμα. Γιατί δεν υπάρχει χρόνος να ψάχνεις τον αναπτήρα! Μα τί χρήση του χρόνου που κάνουν οι πιτσιρικάδες μας! Δεν είναι μόνο ότι τον έχουν πληρώσει και πρέπει να τον εκμεταλλευτούν. Είναι και η φύση του παιχνιδιού που ωθεί προς την πιο πλήρη εκμετάλλευση του χρόνου του καθενός και όλων μαζί. Στη διαρκή ροή εντολών του τοπικού δικτύου με το λογισμικό Warcraft III, ο καθένας είναι πελάτης των υπόλοιπων. Αλλά ταυτόχρονα και προμηθευτής τους, και ταυτόχρονα αντίπαλός τους. Κάθε χαμένη στιγμή, διαταράσσει την αλυσίδα εις βάρος εκείνου που καθυστερεί, είναι δυσαναπλήρωτη και συνεπώς πολύτιμη. Χρησιμοποιείται λοιπόν, γίνεται παραγωγική. Κάθε στιγμή ζει για την παραγωγή, ακριβώς όπως το ήθελε ο Taylor. Είναι χαρακτηριστικό. Το παιχνίδι διαθέτει δείκτη ρυθμού. Εκείνοι που αρνούνται να τον ρυθμίσουν στο μέγιστο, πολύ δύσκολα βρίσκουν συμπαίκτες. Είναι επίσης χαρακτηριστικό: Υπάρχει κόσμος που έχει πεινάσει, έχει διψάσει, έχει πεθάνει μέσα σε internet café. Γιατί ξέχασε την ύπαρξη του πραγματικού, μη πλήρως αξιοποιήσιμου χρόνου, χάθηκε στην τεϊλορική παραγωγική δίνη του τοπικού δικτύου. Χάθηκε στον οικειοθελή τεϊλορισμό του σκέπτεσθαι.
Τί έχουμε λοιπόν μέχρις εδώ; Οι πιτσιρικάδες πλήρωσαν για να συμμετέχουν σε μια «σύνθεση των δυνάμεών τους». Ο καθένας τους, υπάχθηκε σε υποδειγματική πειθάρχηση για να γίνει τμήμα ενός μηχανισμού ανώτερου επιπέδου από το σύστημα «εαυτός συν υπολογιστής». Τα υποσυστήματα «πιτσιρικάς συν υπολογιστής» αποτελούν πια τμήματα μιας «συνολικής πολυτμηματικής μηχανής». Αυτή η μηχανή τους εισάγει σε μια περίπλοκη, διαδραστικά καθορισμένη, διανοητική και σωματική χορογραφία, που ακολουθείται μέχρι κεραίας. Όλ’ αυτά με τη μέγιστη διανοητική προσήλωση, με τη μέγιστη σωματική λεπτότητα, με τη βέλτιστη εκμετάλλευση του χρόνου. Καμιά στιγμή, καμιά σκέψη και καμιά κίνηση δεν περνά αναξιοποίητη. Και όλ’ αυτά οικιοθελώς: Όλοι τους, όχι απλώς αποδέχονται αλλά επιθυμούν να αποτελούν «στιγμές πάνω στην ίδια ροή ηλεκτρονίων». Όλοι τους, όχι απλώς αποδέχονται αλλά επιθυμούν ο εαυτός τους και το αντικείμενο της δράσης τους να είναι «κομμάτια της ίδιας ηλεκτρονικής τάξης».
Πόσο παραγωγική μπορεί να είναι αυτή η έσχατη πειθάρχηση, αυτή η σύσταση μιας συλλογικής μηχανής ατομικοτήτων που όμως, αντίθετα από το τεϊλορικό εργοστάσιο, διατηρούν και χρησιμοποιούν τις ατομικές διανοητικές τους δυνατότητες; Πόσο παραγωγικός είναι ο χειρισμός συμβόλων που διεξάγουν στο εσωτερικό του server; Περισσότερο παραγωγικός απ’ οτιδήποτε έχει εμφανιστεί μέχρι στιγμής στην ανθρώπινη ιστορία. Πράγματι, αν μείνουμε στην επιφάνεια, οι πιτσιρικάδες παίζοντας παρήγαγαν την αναπαράσταση μιας μάχης. Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί αυτή τη μάχη να αναπαράγεται ζωντανή για θεατές, όπως για παράδειγμα ένας ποδοσφαιρικός αγώνας; Όχι! Όπως άλλωστε αρμόζει σε κάθε τεϊλορισμό, οι συμμετέχοντες δεν μπορούν ποτέ να αντιληφθούν το συνολικό αποτέλεσμα των κόπων τους! Γενικότερα: Η περιπλοκότητα, η χρονική πυκνότητα, η ταχύτητα, η στεγνή οικονομία κινήσεων, είναι τέτοιες που το αποτέλεσμα δεν μπορεί να αναπαρασταθεί στο σύνολό του. Με τις τρέχουσες μεθόδους, θα έπρεπε να έχει κανείς τη δυνατότητα να παρακολουθήσει 16 οθόνες ταυτόχρονα. Τέτοιου μεγέθους είναι η διαδραστική αλληλεπίδραση συμβόλων που παράγουν οι πιτσιρικάδες-που-έγιναν-μηχανή στο εσωτερικό της ηλεκτρονικής μνήμης του server. Τέτοια είναι η παραγωγικότητα της -κατά βάση διανοητικής- εργασίας αυτών των συνηθισμένων πιτσιρικάδων-που-παίζουν!
Αυτό είναι και το σημερινό ζητούμενο για την καπιταλιστική παραγωγή: Θα μπορούσε μια μέθοδος χειρισμού συμβόλων τόσο παραγωγική να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ανταλλακτικών αξιών; Ναι! Ήδη διάφοροι τομείς της καπιταλιστικής παραγωγής μοιάζουν με internet café. Απ’ όσο ξέρουμε, η περίπτωση που προσεγγίζει καλύτερα την πραγματικότητα του internet café είναι οι εταιρείες διεξαγωγής ηλεκτρονικών στοιχημάτων σε πραγματικό χρόνο. Αλλά εδώ είναι που βρίσκεται και το αντίθετο ζήτημα: Θα μπορούσε μια μέθοδος χειρισμού συμβόλων τόσο παραγωγική να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή αντι-αξιών; Για την επίθεση στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής; Κι αυτό είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο. Συμβαίνει ήδη. Καθώς όμως η εργατική αυτοαξιοποίηση δε θα μπορούσε να μοιάζει με την καπιταλιστική χρήση, αυτές οι εφαρμογές καθόλου δε μοιάζουν με internet café. Και προς το παρόν περνούν απαρατήρητες.
Κι όποιος τις ξέρει τις ξέρει.
Μεγάλες εφευρέσεις
Στο σημερινό επεισόδιο: το TV κράνος
Ξέρουμε, είστε γνωστοί γρουσούζηδες. Αλλά μη βιαστείτε να αναθεματίσετε αυτή την υπέροχη συσκευή!
Αν, κόντρα σε κάθε προγνωστικό, αυτό το θαυμαστό μηχάνημα καθιερωθεί:
i) Θα εμπλουτίσουμε το από πάνω κείμενο και θα το σερβίρουμε για καινούριο.
ii) Οι τηλεορασόπληκτοι θα παίρνουν ήσυχα την πρέζα τους δίχως να ενοχλούν τους υπόλοιπους.
iii) Θα το βάλουνε να στεγνώνει τα μαλλιά στα κομμωτήρια και θα γλυτώσουν οι κομμώτριες από τις μαλακίες που ακούνε ολημερίς.
iv) Αν τυχόν υπάρχει κανείς που πάει σε μπάχαλα για να δει τον εαυτό του στην τηλεόραση την επόμενη, φοράει αυτό αντί για κράνος και γλυτώνει την αναμονή.
v) Οι δυτικοί θα σταματήσουν να καταγγέλουν τις μπούρκες και θα παραδεχτούν ότι είναι οι χειρότεροι (Καλά τώρα!)
vi) Οι διαρρήκτες θα κάνουν πάρτυ!
vii) Οι μαλάκες θα ξεχωρίζουν άμεσα: Απ’ το αυχενικό σύνδρομο.
viii) Θα λυτρωθούν όσοι σήμερα βλέπουν τσόντες στα κρυφά.
ix) Θα γίνει ένα βήμα προς την κατανόηση του τί διάολο είναι το «δίχως όργανα σώμα» που λέει ο Ντελέζ.
x) Θα δουλεύει και ως πομπός! Όλες οι βλακόφατσες του κόσμου θα εμφανίζονται από κράνος σε κράνος και θα λένε τα δικά τους! Μια νέα εποχή συμμετοχικής δημοκρατίας θα ανατείλει! Ο καπιταλισμός θα καταρρεύσει! Ακριβώς όπως μας τα λέγανε με το internet!
[1]Αυτό είναι από το Antifa Xalandri, «Antifa απόψεις: Οι καιροί της τρέλας, οι κρατικές αλήθειες, οι δικές μας αφηγήσεις», χωρίς ημερομηνία (γιατί ρε σύντροφισες;), που βρίσκεται εδώ: https://antifaxalandri.wordpress.com/2020/03/24/%ce%bf%ce%b9-%ce%ba%ce%b1%ce%b9%cf%81%ce%bf%ce%af-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%84%cf%81%ce%ad%ce%bb%ce%b1%cf%82-%ce%bf%ce%b9-%ce%ba%cf%81%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ad%cf%82-%ce%b1%ce%bb%ce%ae%ce%b8%ce%b5/#more-2226
[2] Αυτό το κείμενο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Αυτό/, Τεύχος 13, Φλεβάρης 2007. Τα αποσπάσματα σε εισαγωγικά προέρχονται από το βιβλίο του Μισέλ Φουκώ, «Επιτήρηση και Τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής», (Α’ Γαλλ. Έκδοση 1976), και αφορούν τους στρατώνες, τα νοσοκομεία και τα εκπαιδευτήρια του 18ου αιώνα. Επίσης από την εισήγηση της ανοιχτής συνέλευσης των Μητροπολιτικών Συμβουλίων με τίτλο «Video Games: Η ηλεκτρονική τάξη των κοινωνικών σχέσεων», 2003. Για όποιον δεν το ξέρει, όποτε ένας υπολογιστής συνδέεται σε δίκτυο, ο server του αποδίδει ένα μοναδικό 12ψήφιο αριθμό που λέγεται IP. Το IP εκτελεί χρέη «ταυτότητας» του υπολογιστή, είναι η ηλεκτρονική του διεύθυνση.
